Cùng là giấc mơ an cư, nhưng luật chơi đã đổi, mặt bằng giá đã đổi, tốc độ tăng lương, tăng giá nhà cũng đã đổi. Vậy nên cái áp lực mà bạn đang gồng ngày hôm nay, thật ra không giống chút nào so với những gì thế hệ cha mẹ từng đối mặt.
Một thế hệ bây giờ không chỉ phải sống mà còn phải gồng. Tiền thuê nhà tăng từng năm, chi phí sống leo thang từng tháng, còn lương thì tăng chậm tới mức mỗi đợt xét duyệt giống như một lời… động viên tinh thần hơn là cải thiện thực tế.
Dù vậy, bạn vẫn phải nghe câu hỏi “Bao giờ mua nhà?” lặp đi lặp lại như một bài kiểm tra định kỳ. Đây là một thế hệ không được phép chậm lại, không được tỏ ra yếu đuối, vừa phải sống, vừa phải gồng, vừa phải cố tỏ ra là mình ổn, dù đôi khi bên trong chẳng còn chút khoảng thở nào.
Hãy thử tưởng tượng hai người cùng xuất phát điểm: đều đi làm sớm, đều chăm chỉ, đều muốn có một mái nhà tử tế. Nhưng người thứ nhất là thế hệ cha mẹ, khi giá nhà còn thấp, chi phí sống vừa phải, chỉ cần vài năm tiết kiệm là có thể mua. Còn người thứ hai là thế hệ hôm nay, khi giá nhà tăng nhanh hơn lương gấp nhiều lần, khi chi phí sống chiếm phần lớn thu nhập, khi tiết kiệm bao nhiêu cũng thấy mình bị tụt lại. Sự khác biệt không nằm ở con người; nó nằm ở thời cuộc.
Và khi hiểu điều này, bạn sẽ nhẹ người đi rất nhiều. Bạn sẽ ngừng tự trách vì chưa mua được nhà, ngừng so mình với thế hệ trước và nhận ra bản thân không lười, không kém, chỉ là bối cảnh đã thay đổi. Nhìn thẳng vào vấn đề không phải để bi quan, mà để tránh trả giá. Tuổi trẻ không nên trôi qua chỉ vì áp lực “phải có nhà”, càng không nên chạy theo những lời khuyên từng đúng nhưng giờ đã lỗi thời. Hiểu sớm một năm, đôi khi tránh được vài năm… gồng sai hướng.
Có người sẽ nói: “Thế hệ trước cũng khổ, đâu có dễ.” Đúng. Họ cũng vất vả, cũng tiết kiệm, cũng đối mặt với áp lực. Nhưng họ không phải sống trong một thị trường mà giá nhà tăng nhanh hơn lương suốt nhiều năm liên tiếp, không phải chạy đua với chi phí sống tăng từng tháng, không phải chứng kiến tài sản tăng giá nhanh hơn công sức của mình. Khổ thì giống nhau, nhưng độ khó của cuộc chơi là khác nhau.
Thời gian không đứng yên. Mỗi năm trôi qua, giá nhà không đứng yên, chi phí sống không đứng yên, luật chơi tài chính không đứng yên. Chỉ có những người chưa kịp hiểu là đứng yên trong hoang mang. Và điều thật sự đáng lo nhất là khi tuổi trẻ, sức khỏe và khả năng xoay sở bị siết lại bởi nợ nần, mọi lựa chọn đều trở nên đắt đỏ hơn. Không phải lúc nào cũng là lúc thích hợp để mua nhà, nhưng lúc nào cũng cần sự tỉnh táo.
Cuối cùng, bài viết này không tồn tại để tranh cãi đúng, sai. Nó là để nói giúp cho những người trẻ đang cố mỗi ngày mà vẫn thấy mình tụt lại, những người không kêu ca, chỉ lặng lẽ gồng lên giữa một thị trường ngày càng khó đoán. Bởi những lời khuyên như “chăm chỉ là đủ” hay “tiết kiệm rồi sẽ mua được” từng rất đúng, nhưng hôm nay có thể khiến bạn trả giá rất đắt, không phải vì bạn sai, mà vì thời cuộc đã khác.
Trước khi quyết định mua nhà, hãy thử dành một buổi tối thật yên tĩnh. Không tính toán vội, không nghe lời ai, chỉ hỏi thật lòng mình đúng một câu: “Quyết định này có thực sự phù hợp với đời mình, ngay lúc này không?” Chỉ khi hiểu đúng bối cảnh, con người mới có thể chọn đúng con đường. Và đôi khi, đó chính là sự khác biệt giữa một cuộc đời bị khóa chặt bởi áp lực, và một cuộc đời được sống theo nhịp của chính mình.