Nói thẳng ra, đằng sau chuyện giá nhà cứ tăng đều đặn qua năm tháng không chỉ là cung cầu đâu. Nó là một cuộc chơi ngầm, một mối cộng sinh mà cả hai bên chủ đầu tư và ngân hàng đều đang cùng hưởng lợi khi giá tăng, và cùng “ôm bom” nếu thị trường rơi tự do.
Nhìn sang Trung Quốc là thấy ngay. Có thời điểm, giá nhà ở Thiên Tân ngang ngửa London, nghe thôi đã thấy vô lý. Doanh nghiệp địa ốc thì vay chồng vay chất, ngân hàng thì giả vờ như không thấy, vì lợi nhuận khổng lồ đang chảy về túi. Nhưng khi bong bóng vỡ, 41% tài sản ngân hàng dính vào BĐS, kéo cả nền kinh tế lao đao.
Còn ở Việt Nam thì sao? Tín dụng bất động sản hiện chiếm gần 1/4 tổng dư nợ cao nhất trong tất cả các lĩnh vực. Trong khi đó, giá nhà trung bình cao gấp hơn 27 lần thu nhập hộ gia đình, thuộc top đắt đỏ nhất thế giới.
Một chuyên gia ngân hàng nói rất thật: “Không ngân hàng nào muốn giá BĐS giảm. Vì phần lớn tài sản thế chấp đều là nhà đất. Giá giảm, ngân hàng phải trích lập dự phòng nhiều hơn, ảnh hưởng lợi nhuận ngay.”
Đọc đến đây là hiểu rồi đấy. Khi giá nhà cao không chỉ là lợi cho chủ đầu tư mà còn là “vỏ bọc an toàn” cho ngân hàng, thì việc giữ giá, thậm chí đẩy giá lên, gần như là mục tiêu chung dù chẳng ai dám nói ra.
Còn cách làm thì vô vàn chiêu thức:
– Định giá tài sản bảo đảm “trên trời” để vay được nhiều hơn.
– Phát hành trái phiếu nuôi dự án rồi lấy chính dự án đó đi thế chấp ngân hàng khác.
– Hỗ trợ “lãi suất 0%” cho người mua nhà – nghe tưởng ngon, mà thật ra tiền ngân hàng lại chảy vòng về túi chủ đầu tư.
Một vòng xoay khép kín, ai cũng có lợi… cho đến khi có ai đó ngã xuống trước.
Giờ Chính phủ đang phải siết mạnh tay: thanh tra các ngân hàng “sân sau”, tăng hệ số rủi ro tín dụng lên 250%, giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn, nhằm cắt bớt cái vòng luẩn quẩn này.
Cơn sốt giá nhà có thể đang nguội dần, nhưng cuộc chơi giữa ngân hàng và bất động sản vẫn đang nóng hầm hập. Và có lẽ, chẳng ai trong số họ thật sự muốn nó dừng lại. Vì khi giá nhà còn cao, mọi thứ vẫn có thể giả vờ là đang ổn.
Còn người mua những người đang phải gồng mình vay nợ, tích cóp từng đồng lại chính là người đang “trả phí” cho cái cuộc chơi ngầm ấy. 🥲