Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến dự thảo sửa đổi Nghị định 100/2024 về nhà ở xã hội. Trong đó có điểm mới: giao công an cấp xã/phường xác nhận thu nhập cho người dân khi mua/thuê mua nhà ở xã hội, thay vì để UBND xã, phường làm như hiện nay.
Theo dự thảo, đối tượng chính là những người lao động tự do, không có hợp đồng lao động. Công an sẽ căn cứ Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để xác nhận, và trong vòng 7 ngày kể từ ngày nhận được đơn, người dân sẽ có kết quả. Bộ Xây dựng giải thích lý do là bởi UBND xã lâu nay khá “bí” trong khâu xác minh thu nhập, đặc biệt với người làm nghề tự do, nên thủ tục thường kéo dài, thậm chí gây bức xúc.
Ngoài ra, dự thảo cũng điều chỉnh một số nội dung quan trọng khác: nâng trần thu nhập (20 triệu/tháng cho cá nhân, 40 triệu cho vợ chồng, 30 triệu cho người đơn thân nuôi con nhỏ) và đề xuất giảm lãi suất vay ưu đãi xuống khoảng 5,4%/năm.
Cá nhân em thấy có mấy điểm thế này:
Việc chuyển thẩm quyền sang công an nghe qua có vẻ hợp lý, vì công an hiện quản lý dữ liệu dân cư khá sát, việc đối chiếu thông tin sẽ nhanh hơn và chính xác hơn so với UBND xã vốn thiếu công cụ.
Nhưng ngược lại, điều kiện “thu nhập thấp” vốn đã rất nhạy cảm, nếu chỉ dựa vào dữ liệu dân cư thì không biết công an có đủ cơ chế, chuyên môn để “đo lường” chuẩn thu nhập không? Bởi thu nhập của lao động tự do đâu phải lúc nào cũng thể hiện được trên giấy tờ.
Em cũng băn khoăn liệu có phát sinh thêm thủ tục hành chính, ví dụ người dân phải giải trình hoặc bổ sung nhiều loại giấy tờ cho công an, thay vì chỉ xin xác nhận đơn thuần. Nếu đúng như dự thảo nói, chỉ cần đơn đề nghị và công an đối chiếu trong dữ liệu thì sẽ rất thuận lợi; còn nếu thêm khâu “chứng minh” khác thì có thể lại phức tạp hơn.
Điểm cộng lớn là mức trần thu nhập được điều chỉnh cao hơn, tiệm cận thực tế đời sống đô thị hiện nay. Điều này có thể giúp nhiều hộ gia đình thực sự có nhu cầu được tiếp cận nhà ở xã hội, thay vì bị loại ra do mức trần quá thấp như trước.
Nói chung, em nhìn thấy nỗ lực muốn chuẩn hóa và rút gọn thủ tục, nhưng thực tế triển khai thì còn nhiều câu hỏi mở. Cái chính là cơ quan nào được giao cũng cần có cơ chế minh bạch, dễ tra cứu và ít phiền hà nhất cho người dân.
👉 Mọi người nghĩ sao? Nếu sắp tới muốn mua nhà ở xã hội mà phải xin công an xã xác nhận thu nhập, liệu có yên tâm và thuận lợi hơn không?