Thợ bảo “Không sao đâu anh ơi, vẫn đúng kỹ thuật hết”. Nhưng hàng xóm đi qua thì ai cũng lắc đầu: “Sau này dễ thấm lắm, mà có hư thì sửa cực khổ luôn.”
Tôi cũng không phải dân kỹ thuật, nên nghe hai luồng ý kiến trái chiều là thấy rối não. Nhưng nhìn bằng mắt thường, ai mà không thấy lo vì dầm là phần quan trọng chịu tải của cả tầng, mà ống nước chui qua thì kiểu gì cũng ảnh hưởng ít nhiều đến khả năng chịu lực.
Cũng hiểu là trong thực tế xây nhà, có lúc phải “linh động” cho đường ống, dây điện, kỹ thuật các thứ. Nhưng linh động đến mức xuyên cả dầm thì tôi nghĩ là nên xem lại. Cái gì cũng có giới hạn an toàn của nó, nhất là khi mình là người bỏ tiền, còn ở trong căn nhà đó cả đời.
Nói thật, xây nhà mới hiểu: không có chi tiết nào là nhỏ hết. Một cái ống nước tưởng đơn giản mà nếu đặt sai chỗ, hậu quả có thể kéo dài cả chục năm.
Thế là tôi đi tìm vài người trong nghề, xin ý kiến thì tổng kết lại được chia sẻ và khuyên như sau:
Trong kết cấu bê tông cốt thép, dầm là phần chịu lực chính nó gánh tải từ sàn, tường, thậm chí cả mái, rồi truyền xuống cột và móng. Khi đục xuyên qua dầm để đi ống nước, tức là mình đã “cắt” bớt một phần tiết diện chịu lực của dầm. Chỉ cần một lỗ nhỏ thôi cũng có thể làm yếu vùng chịu mô men, đặc biệt là chỗ giữa nhịp nơi lực kéo nén lớn nhất.
Nếu ống đặt sai vị trí (ví dụ đi ngang phần giữa dầm, chứ không phải sát đầu dầm), nguy cơ nứt, võng, thấm nước là chuyện hoàn toàn có thể xảy ra. Mà thấm ở dầm thì cực khó sửa, vì nước có thể lan theo cốt thép, làm gỉ sét, lâu ngày ảnh hưởng luôn đến độ bền của công trình.
Giải pháp đúng kỹ thuật là:
- Không nên xuyên ống qua dầm chính. Nếu buộc phải đi, chỉ được đi ở vị trí không chịu lực hoặc dầm phụ, và phải được kỹ sư kết cấu tính toán, gia cố lại thép quanh lỗ xuyên.
- Tốt nhất là đi ống trong sàn, tường hoặc hộp kỹ thuật, vừa dễ bảo trì, vừa không ảnh hưởng kết cấu.
- Khi phát hiện sai phạm trong quá trình thi công, nên yêu cầu bên thầu lập biên bản, có phương án khắc phục bằng văn bản rõ ràng, chứ đừng để “thợ nói miệng không sao đâu”.
Tôi biết không phải thợ nào cũng hiểu sâu về kết cấu, nên chuyện này xảy ra khá thường. Nhưng là người bỏ tiền, mình phải cẩn thận. Thấy sai là hỏi, thấy nghi là kiểm tra. Chứ đừng để đến lúc nhà thấm, nứt, lại đổ lỗi cho “trời mưa dầm” 😅
Giờ tôi đang đợi kỹ sư giám sát đến kiểm tra lại. Nếu cần, chắc phải đục lại để chuyển hướng ống tốn thêm chút công, nhưng an tâm cho cả chục năm sau.
Thực ra, nhìn sâu hơn chút, chuyện này phản ánh một điều lớn hơn trong xây dựng: nhiều chủ nhà tin thầu trọn gói, nhưng quên rằng trách nhiệm cuối cùng vẫn là của mình. Một lần đi công trình, nhìn cái ống xuyên dầm, tôi mới thấy rõ: Xây nhà không chỉ là bỏ tiền, mà là học cách hiểu chính ngôi nhà của mình từ viên gạch, đường nước cho đến dầm sắt thép.
Vì chỉ khi hiểu, ta mới biết đâu là “ổn” thật, đâu là “ổn miệng”. Và đôi khi, cái sai không nằm ở cái ống, mà ở chỗ mình đã tin rằng nó “không sao”.