Đây là lần đầu tiên Việt Nam thực hiện một cuộc rà soát lớn như vậy, nhằm chuẩn hóa, đồng bộ và đưa cơ sở dữ liệu đất đai trở thành nền tảng phục vụ quản lý nhà nước cũng như nhu cầu của người dân.

Nội dung chính của cuộc rà soát

Theo kế hoạch, dữ liệu đất đai sẽ được phân loại thành ba nhóm:

1. Nhóm 1: Dữ liệu hoàn chỉnh: Những thửa đất đã đầy đủ thông tin, được xác thực với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, có thể khai thác ngay cho quản lý và thủ tục hành chính.

2. Nhóm 2: Dữ liệu cần chỉnh lý, bổ sung: Bao gồm các trường hợp thiếu thông tin hoặc chưa trùng khớp. Ở nhóm này, cơ quan chức năng sẽ phải bổ sung, cập nhật, đối chiếu với dữ liệu dân cư để xác định chính xác chủ sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất. Thông tin được bổ sung sẽ bao gồm số thửa, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà, căn cước công dân.

3. Nhóm 3: Dữ liệu không còn giá trị sử dụng: Những hồ sơ lỗi thời, sai lệch hoặc không thể đối chiếu. Với nhóm này, dữ liệu sẽ phải xây dựng lại từ đầu, đảm bảo phù hợp với hiện trạng và hệ thống pháp lý hiện nay.

Ngoài ra, dữ liệu đất đai sau khi được chuẩn hóa sẽ liên thông và tích hợp với nhiều nền tảng quan trọng:

- Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (do Bộ Công an quản lý).

- Nền tảng định danh và xác thực điện tử quốc gia (VNeID).

- Cơ sở dữ liệu tư pháp, tài chính, chính quyền địa phương.

- Nền tảng địa chỉ số quốc gia.

Người dân sau này có thể tra cứu trực tuyến thông tin đất đai qua ứng dụng VNeID, thay vì phụ thuộc vào giấy tờ hành chính như trước. Các thủ tục liên quan đến sang tên, cấp sổ đỏ, thế chấp… cũng sẽ được giải quyết nhanh hơn, nhờ cơ sở dữ liệu thống nhất và xác thực tự động.

👉 Với tôi đây là một thông tin rất quan trọng. Trong nhiều năm qua, đất đai luôn là lĩnh vực “nhạy cảm”, tiềm ẩn nhiều tranh chấp, khiếu kiện kéo dài. Một phần nguyên nhân đến từ việc dữ liệu đất đai phân tán, thiếu đồng bộ, thông tin không minh bạch giữa các địa phương, thậm chí có trường hợp sai lệch hoặc không thể truy xuất đầy đủ. Điều này không chỉ gây khó khăn cho cơ quan quản lý, mà còn khiến người dân và nhà đầu tư rơi vào tình trạng thiếu niềm tin khi tiếp cận các giao dịch bất động sản.

Do đó, việc chuẩn hóa, làm sạch và đồng bộ gần 50 triệu thửa đất - con số khổng lồ phản ánh quy mô thực tế chính là nền tảng để Việt Nam bước sang một giai đoạn quản lý mới, nơi dữ liệu số trở thành “trái tim” của mọi hoạt động liên quan đến đất đai.

Ý nghĩa và cơ hội

Ở góc nhìn cá nhân, tôi cho rằng động thái này có ít nhất ba tác động tích cực:

Minh bạch hóa thị trường bất động sản. Khi dữ liệu đất đai được xác thực rõ ràng, các tình trạng như sổ đỏ giả, chuyển nhượng chồng chéo, tranh chấp “mập mờ” sẽ dần được loại bỏ. Người mua nhà sẽ tự tin hơn khi tra cứu thông tin trực tiếp từ hệ thống thay vì phải “nghe môi giới nói”.

Giảm gánh nặng hành chính. Việc tích hợp dữ liệu với VNeID đồng nghĩa nhiều thủ tục có thể rút gọn. Ví dụ, thay vì phải mang theo sổ đỏ, sổ hộ khẩu, chứng minh nhân dân, giờ đây người dân chỉ cần căn cước công dân gắn chip và truy vấn trên hệ thống.

Nền tảng cho phát triển đô thị số. Một cơ sở dữ liệu đất đai chuẩn xác không chỉ phục vụ quản lý nhà nước, mà còn là nền tảng để quy hoạch, xây dựng hạ tầng, tính toán thuế đất, cũng như phát triển thị trường bất động sản minh bạch hơn.

Thách thức và lo ngại

Tuy vậy, tôi vẫn nhìn thấy những khó khăn:

Khối lượng công việc khổng lồ. Gần 50 triệu thửa đất, trải rộng trên hơn 2.300 xã, chắc chắn sẽ phát sinh những trường hợp phức tạp: đất chưa có giấy tờ, tranh chấp kéo dài, hồ sơ cũ sai lệch.

Rủi ro bảo mật thông tin. Khi dữ liệu đất đai gắn trực tiếp với dữ liệu dân cư, việc bảo mật thông tin cá nhân cần được đặt ở mức cao nhất, tránh lộ lọt hoặc sử dụng sai mục đích.

Khả năng ứng dụng thực tế. Người dân kỳ vọng nhiều, nhưng nếu hệ thống chậm trễ hoặc thủ tục vẫn phức tạp thì niềm tin có thể bị suy giảm.

Với tôi, cuộc rà soát này giống như “dọn dẹp căn nhà” dữ liệu quốc gia về đất đai. Nó vừa cần sự kỹ lưỡng, vừa cần quyết tâm chính trị và công nghệ để đảm bảo tính chính xác. Thành công sẽ mở ra một kỷ nguyên mới, nơi mỗi thửa đất đều có “hồ sơ điện tử” minh bạch, dễ kiểm chứng và sẵn sàng phục vụ người dân cũng như thị trường.

Ngược lại, nếu chỉ dừng ở con số báo cáo, không biến dữ liệu thành công cụ thực tế, đây sẽ là một cơ hội bị bỏ lỡ. Niềm tin xã hội – vốn rất quan trọng trong lĩnh vực bất động sản – cần được củng cố bằng hành động cụ thể, chứ không chỉ bằng tuyên bố.