Tại buổi họp Hội đồng tư vấn về đề tài khoa học “Phát triển nhà ở thương mại vừa túi tiền”, nhiều chuyên gia đã cùng “hiến kế” cho bài toán hóc búa này.

Giá nhà cao, không phải vì khan hiếm… mà vì “đi vòng” quá nhiều

Theo GS.TSKH. Đặng Hùng Võ, Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên & Môi trường, phân khúc nhà ở “vừa túi tiền” là phân khúc dành cho người có thu nhập trung bình, nhưng trên thực tế, người thu nhập trung bình lại rất khó tiếp cận nhà từ giai đoạn sơ cấp, tức là mua trực tiếp từ chủ đầu tư.

Lý do? Nguồn cung sơ cấp không đủ, mà chủ yếu phải mua ở thị trường thứ cấp, nơi giá đã bị “cộng thêm” qua tay nhiều người. Có những căn nhà trải qua tới 5–7 vòng sang tay, mỗi vòng lại thêm một lớp lợi nhuận, khiến người có nhu cầu ở thực luôn là người “đuối sức” cuối cùng. Nói cách khác, giá cao không phải vì thiếu nhà, mà vì nhà chưa đến được tay đúng người.

“Giá nhà phải thấp, túi tiền phải to”: Câu nói tưởng đùa, nhưng là thật

Giáo sư Đặng Hùng Võ thẳng thắn:

“Để giải quyết bài toán nhà ở vừa túi tiền, cần xử lý hai vấn đề: Thứ nhất, giá nhà phải thấp; thứ hai, túi tiền phải to".

Một câu nói ngắn gọn, nghe có vẻ hài hước, nhưng lại phản ánh đúng gốc rễ của vấn đề.

“Giá nhà phải thấp” – không chỉ là đòi hỏi thị trường giảm giá (điều khó xảy ra), mà còn là lời kêu gọi cải cách chính sách, đặc biệt là vấn đề giá trần cho nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá rẻ. Ông Võ cho rằng nhà nước cần can thiệp bằng việc đặt giá trần – một mức giá định hướng, đủ để doanh nghiệp có lãi hợp lý nhưng không đẩy giá quá xa so với khả năng chi trả của người dân.

Trong khi đó, “túi tiền phải to” – chính là bài toán nâng cao thu nhập thực chất của người lao động. Khi tiền lương tăng chậm hơn giá nhà, thì việc sở hữu nhà chỉ còn trong… giấc mơ. Chỉ khi mức sống và thu nhập được cải thiện đồng đều, người dân mới có thể chủ động an cư thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào chính sách hỗ trợ.

Chi phí đất đai là gánh nặng khó gỡ

Một nguyên nhân khác đẩy giá nhà lên cao, theo các chuyên gia, là chi phí đất đai ngày càng đắt đỏ. Khi bảng giá đất tiệm cận giá thị trường, chi phí đầu vào cho mỗi dự án tăng mạnh, và dĩ nhiên… được “chuyển hóa” vào giá bán.

Đây là bài toán cần có sự can thiệp chính sách về giá đất, miễn giảm thuế phí cho phân khúc nhà ở giá rẻ, hỗ trợ về quy hoạch hạ tầng và giảm chi phí phát triển dự án. Nếu không, dù có ưu đãi tín dụng hay hỗ trợ người mua, thì giá thành vẫn cao do phần “gốc rễ” là chi phí đất chưa được gỡ bỏ.

Vấn đề không chỉ là nhà ở mà là bất công trong cơ hội

Có một sự thật đang diễn ra: những người đầu cơ dễ dàng tiếp cận nguồn hàng sớm, hưởng chênh lệch giá, trong khi người có nhu cầu thực lại luôn phải mua “giá sau cùng”. Chính vì vậy, để phát triển nhà ở giá rẻ là điều vô cùng cần thiết.

Người dân không đòi hỏi nhà sang như khách sạn, cũng chẳng mơ biệt thự giữa phố. Thứ họ cần là một căn nhà vừa đủ, giá hợp lý, pháp lý minh bạch, và đừng bắt họ “làm lụng 20 năm để trả nợ 1 chốn đi về”.

Muốn thế, Nhà nước cần vào cuộc: siết đầu cơ, hỗ trợ người mua ở thực, đặt trần giá, cải cách quy hoạch, giảm chi phí phát triển. Còn người trẻ nếu chưa đủ “túi tiền to”  thì cứ bình tĩnh, tiết kiệm dần, cập nhật kiến thức tài chính và… tránh xa các lời rủ rê “lướt sóng” mạo hiểm.