Nghe thì hợp lý, rất văn minh, rất quy hoạch. Nhưng quay sang nhìn bảng giá ngoài thị trường mà thấy chạnh lòng. Một căn studio 25–30m² bây giờ đã lên tới vài ba tỷ đồng. Với mức giá đó, bảo ở đúng 1 người thì… thật sự khó. Không phải ai cũng đủ dư dả để bỏ ra từng ấy tiền chỉ để có một không gian vừa đủ xoay người.

Câu chuyện còn rõ hơn khi nhìn sang nhóm căn hộ tái định cư và nhà ở xã hội. Ở đây, cách tính dân số chi tiết hơn. Căn hộ 1 phòng từ 25–32m² vẫn tính 1 người, nhưng nếu diện tích lên từ 32 đến dưới 45m² thì đã được quy đổi thành 1,5 người. Căn hộ 2 phòng từ 45 đến dưới 55m² được tính 2 người, rộng hơn chút, từ 55 đến dưới 70m² thì tính 2,5 người, và từ 70 đến dưới 75m² thì được tính 3 người.

Về mặt quản lý đô thị, phải công nhận đây là một bước tiến. Khi biết rõ một tòa nhà có thể phát sinh bao nhiêu dân số, thành phố mới tính được trường học, hạ tầng giao thông, bãi đỗ xe, cấp thoát nước, y tế, phòng cháy chữa cháy. Không còn chuyện tòa nhà thì cao ngất, cư dân thì đông nghẹt, còn đường sá và tiện ích thì bé xíu như cũ.

Nhưng nếu đứng ở vị trí người mua nhà để ở, đặc biệt là người trẻ hoặc gia đình thu nhập trung bình, thì quy định này đọc xong chỉ biết thở dài. Trên giấy tờ, mỗi người có 25–32m² sàn là đạt chuẩn. Nhưng ngoài đời, với giá nhà hiện tại, rất nhiều gia đình buộc phải chấp nhận ở đông hơn trên diện tích nhỏ hơn. Vợ chồng trẻ ở căn 30m², thêm đứa con nữa là chuyện rất phổ biến. Không phải vì họ muốn, mà vì đó là lựa chọn duy nhất họ với tới được.

Thế nên mới nói, quy định này đúng, cần thiết, và đáng hoan nghênh. Nhưng nó vẫn mang nhiều tính kỹ thuật hơn là phản ánh trọn vẹn đời sống. Khoảng cách giữa “được phép ở bao nhiêu người” và “thực tế phải ở bao nhiêu người” vẫn còn rất xa, và người dân thì vẫn đang tự co kéo cuộc sống của mình trong những căn hộ ngày càng nhỏ.

Có lẽ, đây là bước đầu của một quá trình dài. Ít nhất, thành phố đã bắt đầu thừa nhận rằng không gian sống của con người là hữu hạn, không thể nhồi nhét mãi. Còn để người dân thực sự sống đúng với những con số đẹp trên giấy, thì ngoài quy định, vẫn cần thêm rất nhiều lời giải khác, đặc biệt là bài toán giá nhà và khả năng tiếp cận chỗ ở thật sự.