Cơn sốt đang dâng cao đến mức, giá bán thứ cấp của nhiều dự án nhà ở xã hội giờ đây không những không rẻ hơn, mà còn… vượt mặt cả chung cư thương mại cùng khu vực. Đúng là cuộc đời này, cái gì cũng có thể “plot twist”!
Từ chốn an cư cho người thu nhập thấp…
Ban đầu, nhà ở xã hội ra đời như một giải pháp nhân văn để hỗ trợ người lao động có mức thu nhập trung bình – thấp có cơ hội sở hữu căn nhà mơ ước. Được ưu đãi từ giá bán, thuế, đến lãi suất vay ngân hàng, những căn hộ này từng được xem là “mái ấm quốc dân” – nơi mà anh công nhân, chị giáo viên hay cô nhân viên văn phòng trẻ đều có thể an cư lạc nghiệp.
Với giá bán khoảng 15–20 triệu đồng/m², trong khi chung cư thương mại leo thang, nhà ở xã hội từng là “vùng đất lành” giữa cơn bão giá bất động sản. Người mua đến với nó bằng trái tim, không toan tính, chỉ cần nơi che mưa nắng.
…Đến sân chơi mới của dân “lướt sóng”
Nhưng rồi chuyện cổ tích ấy đã rẽ sang hướng khác. Khi nhà đất cứ tăng giá liên tục, dòng tiền đầu tư thiếu nơi trú ẩn, còn quỹ nhà thương mại ngày càng xa tầm với, nhà ở xã hội bắt đầu được nhìn bằng con mắt khác. Rất khác!
Nhiều nhà đầu tư “rủ rê nhau” săn nhà ở xã hội vì một lý do đơn giản: “Giá rẻ, lại dễ thanh khoản”. Và thế là, trên thị trường thứ cấp, một căn hộ nhà ở xã hội có thể được sang tay với mức giá… chẳng hề xã hội tí nào: 28, 30, thậm chí có nơi vượt 50,60 triệu đồng/m². Nghe mà tưởng đang nhắc tới căn hộ cao cấp!
Cùng điểm qua một số dự án thứ cấp đang được rao bán trên thị trường như sau:
1. Tại dự án Đồng Mô (quận Hoàng Mai), nhiều căn hộ được rao bán với giá 56 - 60 triệu đồng/m². Cá biệt, một căn 70m² được chào giá tới 4,25 tỷ đồng, tương đương hơn 61 triệu đồng/m², gấp hơn 4 lần giá gốc thời điểm mở bán năm 2016 (khoảng 14 triệu đồng/m²).
2. Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại Ecohome 3 (quận Bắc Từ Liêm), dự án từng được xem là biểu tượng NOXH giá rẻ, nay ghi nhận giá chuyển nhượng dao động 54 - 61 triệu đồng/m², tức tăng khoảng 3,5 lần so với thời điểm bàn giao.
3. Tại Rice City Linh Đàm (Hoàng Mai), dù đã bàn giao từ năm 2015, nhiều căn hộ vẫn đang được rao bán với giá 57 - 63 triệu đồng/m². Rice City Sông Hồng (quận Long Biên), mở bán năm 2018 với giá chỉ 13 triệu đồng/m², hiện cũng tăng lên mức 50 - 57 triệu đồng/m².
4. Một trong những mức tăng đột biến nhất ghi nhận tại dự án NHS Trung Văn (quận Nam Từ Liêm). Căn hộ từng có giá mở bán khoảng 19,5 triệu đồng/m² giữa năm 2023, nay đã bị đẩy lên tới 68 triệu đồng/m² - tức tăng hơn 3 lần chỉ sau chưa đầy 2 năm.
Chuyện thật như đùa, nhưng có thật: Một căn 2 phòng ngủ trong khu nhà ở xã hội tại khu vực Linh Đàm, ban đầu được mua với giá chỉ 1,2 tỷ đồng, sau vài tháng “nằm im”, giờ chủ nhà rao bán lại gần 2 tỷ, khách vẫn nhắn hỏi nườm nượp. Môi giới phải dùng từ “cháy hàng” để mô tả mức độ khan hiếm.
Giá vượt mặt chung cư thương mại: Tại ai?
Tại thị trường? Tại nhu cầu? Hay tại lòng tham?
Thật ra, có nhiều yếu tố “chống lưng” cho cơn sốt này:
• Nguồn cung nhỏ giọt: Các dự án nhà ở xã hội mới thì vẫn đang “vẽ trên giấy”, còn những khu đã bàn giao thì lại kín mít. Người mua thực có nhu cầu, nhưng tìm không ra.
• Giá nhà thương mại quá cao: Một căn hộ thương mại ở Hà Nội giờ đây thấp cũng 3 tỷ, còn nhà ở xã hội “mua suất” chỉ khoảng 1,5–2 tỷ – vẫn là “lời” trong mắt nhà đầu tư.
• Chính sách chưa theo kịp: Luật yêu cầu nhà ở xã hội chỉ được chuyển nhượng sau 5 năm, nhưng thực tế thì đủ chiêu trò để “đi đường vòng”. Người mua – bán cứ thoải mái “lách”, còn cơ quan quản lý thì đuổi theo không kịp.
Và hệ quả là gì? Nhà ở xã hội – thay vì là nơi giúp người yếu thế có mái ấm – nay trở thành món hàng đầu cơ, một cuộc đua ai nhanh tay hơn thì thắng. Người thu nhập thấp thì lại tiếp tục… đứng ngoài cuộc chơi!
Ai khóc nỗi đau… ở xã hội?
Trong khi giá cứ tăng, người thật sự cần nhà thì rơi vào cảnh dở khóc dở cười.
Chuyện nhà ở xã hội “vượt giá” chung cư thương mại không còn là hiện tượng đơn lẻ. Nó đang trở thành một “trend” nguy hiểm, bóp méo mục đích ban đầu của chính sách an sinh nhà ở.
Muốn chữa thì phải chữa từ gốc: kiểm soát chuyển nhượng, minh bạch đối tượng mua, tăng cung, siết đầu cơ. Nếu không, cái gọi là “nhà ở xã hội” sớm muộn sẽ thành… “nhà ở xã hội cho người giàu”.