Theo số liệu mới nhất từ Numbeo và Viện Đào tạo - Nghiên cứu BIDV, năm 2025, chỉ số giá nhà so với thu nhập bình quân của hộ gia đình ở Việt Nam đã tăng từ 23,7 năm (2024) lên 25,8 năm. Nghĩa là “giấc mơ có nhà” đang… lùi xa thêm 2,1 năm so với năm ngoái.
Ảnh: T.S Cấn Văn Lực
So với thế giới, mức 25,8 năm của Việt Nam cao hơn hẳn mức bình quân toàn cầu là 15 năm. Chúng ta thậm chí còn vượt Singapore (23,2 năm) quốc gia nổi tiếng đắt đỏ về độ khó để sở hữu căn hộ. Trong khi đó, Malaysia chỉ cần 8,7 năm, Nhật Bản 12,2 năm.
Điều đáng nói là Việt Nam đã tụt 2 bậc trong bảng xếp hạng khả năng tiếp cận nhà ở (so với hơn 100 quốc gia), từ vị trí 11 xuống 9, càng thấp thì càng khó mua nhà.
Tôi nghĩ đến câu chuyện của chính mình: dù hai vợ chồng đi làm gần 10 năm, tích góp liên tục, vẫn phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định vay mua nhà. Với mức tăng giá này, cảm giác như mỗi năm mình chạy nhanh hơn nhưng vạch đích cũng bị đẩy xa thêm.
Câu hỏi “làm sao để an cư” không còn là chuyện cảm tính. Nó trở thành một bài toán tài chính nghiêm túc: lựa chọn vay bao nhiêu, kỳ hạn bao lâu, làm sao để trả nợ không kiệt sức. Bởi vì nếu để mọi thứ trôi theo cảm xúc, rất dễ biến cả gia đình thành con nợ trong 20 năm tới.
Những con số này nhắc tôi phải tỉnh táo hơn: tính toán kỹ trước khi xuống tiền, chọn phân khúc phù hợp với khả năng thu nhập thay vì cố gắng mua “cho bằng bạn bằng bè”, và vẫn giữ một khoản dự phòng để sống không quá áp lực.
Và tôi nghĩ, đây cũng là lúc cần những giải pháp vĩ mô mạnh mẽ hơn. Không thể chỉ trông chờ vào sự xoay xở của từng gia đình. Thị trường cần thêm nguồn cung nhà ở vừa túi tiền, các chính sách tín dụng ổn định, ưu đãi lãi suất dài hạn cho người mua nhà lần đầu. Doanh nghiệp bất động sản cần tập trung vào sản phẩm thực, bền vững thay vì chỉ chạy theo lợi nhuận ngắn hạn. Nếu không, 26 năm có thể trở thành 30 năm, và giấc mơ an cư sẽ ngày càng rời xa một thế hệ người trẻ.
26 năm là một quãng thời gian dài, đủ để một đứa trẻ trưởng thành. Nhưng nếu lên kế hoạch sớm, kiên trì tiết kiệm, và đàm phán khéo khi vay vốn, chúng ta vẫn có thể rút ngắn hành trình này. Giấc mơ an cư có thể xa, nhưng không hẳn là không với tới chỉ cần chúng ta đi con đường một cách tỉnh táo hơn.