Trên thị trường bất động sản hiện nay, có một nghịch lý nghe qua tưởng sai nhưng lại rất đúng: càng thiếu nhà ở thực thì giá nhà lại càng tăng.

Trong khi hàng triệu người chưa thể sở hữu được căn nhà đầu tiên, đặc biệt là ở các đô thị lớn như TP.HCM hay Hà Nội, thì giá nhà lại ngày một “vượt xa tầm với”.

Nhưng thiếu nhà là thiếu cái gì? Câu trả lời nằm ở sự lệch pha giữa cung và cầu. Thị trường không thiếu nhà để bán, hàng nghìn căn hộ đang rao bán mỗi ngày, thậm chí nhiều dự án mới vẫn mở ra. Nhưng phần lớn các căn hộ đó lại không phù hợp với nhu cầu thực của người dân: giá cao, diện tích lớn, hoặc pháp lý chưa rõ ràng.

Trong khi đó, những loại nhà mà người dân thực sự cần, nhà ở giá rẻ, pháp lý chuẩn, vị trí chấp nhận được, có thể ở ngay lại vô cùng khan hiếm. Cầu có, nhưng cung không gặp được cầu, và thị trường cứ mãi méo mó.

Thêm vào đó, hàng loạt dự án nhà ở xã hội hoặc nhà thương mại giá thấp đang bị “treo” do các vướng mắc về pháp lý, quy hoạch, thủ tục đầu tư và đền bù giải phóng mặt bằng.

Nhiều chủ đầu tư muốn làm nhưng không làm được, còn người dân thì vẫn tiếp tục chờ đợi trong vô vọng.

Mặt khác, chi phí đầu vào cho các dự án ngày càng cao, từ tiền đất, vật liệu xây dựng, chi phí tài chính khiến các chủ đầu tư khó lòng bán ra với giá thấp. Dù biết thị trường đang trầm lắng, nhưng để giảm giá thì cũng không dễ dàng.

Trong khi đó, một bộ phận người mua, vốn là nhà đầu tư trước đây lại không chịu cắt lỗ mà tiếp tục “ôm hàng” chờ giá lên, làm cho thanh khoản thị trường càng thêm tắc nghẽn.

Về phía người mua nhà ở thực, họ cũng không còn dễ dàng vay vốn như trước. Lãi suất tuy có giảm nhẹ nhưng điều kiện giải ngân vẫn khá chặt chẽ. Tài chính khó khăn, tâm lý lo lắng, nhiều người chọn cách tạm dừng kế hoạch mua nhà, chờ giá giảm, chờ thị trường hồi phục.

Nhưng nghịch lý nằm ở chỗ: tất cả đều đang “chờ”, người mua chờ giá rẻ, người bán chờ giá lên, chủ đầu tư chờ tháo gỡ pháp lý, ngân hàng chờ tín hiệu an toàn. Và trong lúc tất cả cùng chờ, bảng giá nhà đất thì vẫn đứng yên hoặc nhích dần theo thời gian.

Tóm lại, giá nhà cao hiện nay không phản ánh đúng nhu cầu thực của người dân, mà phản ánh sự lệch pha lớn giữa kỳ vọng, chính sách và thực tế vận hành của thị trường.

Khi mà nhà rẻ thì không có, nhà đắt thì không ai mua, nhà pháp lý tốt thì treo, còn nhà đang bán thì chỉ dành cho người nhiều tiền thì thị trường sẽ còn tiếp tục “nghịch lý” dài dài.

Giải pháp? Không thể chỉ trông vào thị trường tự điều chỉnh. Cần những hành động thực chất từ cơ quan quản lý, từ chính sách tài khóa, tín dụng, pháp lý… để tháo nút thắt toàn diện. Nếu không, bài toán “vừa thiếu nhà vừa thừa nguồn cung” sẽ mãi là vòng lặp khiến người dân tiếp tục chạy theo giấc mơ an cư không hồi kết.