Là một người trong ngành, và đã từng đi qua tất cả vị trí của một công ty nhà thầu, từ nhân viên thấp nhất đến lãnh đạo cao nhất, từ việc văn phòng đến việc dự án, từ kinh doanh đến thi công, từ quản lý defects đến thu hồi công nợ…tôi có thể khẳng định rằng: thành công của 1 nhà thầu phải là một chuỗi nối tiếp từ việc trúng thầu, đến triển khai dự án và đặc biệt là thanh quyết toán và thu hồi được công nợ.

Một công ty kinh doanh giỏi, trong 1 năm có thể trúng vài chục đến vài trăm dự án, nhưng để quyết toán 1 dự án, đôi khi cần cả chục năm - và đây chính là góc khuất của ngành xây dựng . Việc chậm quyết toán có thể có nhiều lý do và đến từ nhiều phía, nhưng tôi đảm bảo rằng phải đến trên 70% nguyên nhân đến từ ý chí và văn hoá của Chủ Đầu tư.

Bạn đã từng gặp tình huống công trình đã vận hành gần 10 năm mà Chủ đầu tư vẫn không quyết toán cho Nhà thầu? Vì sao phải đợi CĐT bán xong sản phầm (nhà, căn hộ) thì mới chịu ký hồ sơ và thanh toán cho nhà thầu?

Hồi tôi còn nhỏ (lớp 3-4 gì đó), tôi từng chứng kiến Dì, Dượng tôi xây nhà. Hồi đó Internet còn chưa phát triển, muốn tìm nhà thầu - đa số đều qua người quen giới thiệu, hoặc đi xem gần khu mình ở, có nhà nào đang xây không? Nếu có thì đến xem chất lượng tay nghể ông thầu rồi mời ổng về xây nhà cho mình. Khi chọn được ông thầu tốt, Dì Dượng tôi mừng lắm, và “chăm lo cho đội thầu như người thân” với quan niệm “mình lo cho họ tốt, để họ xây nhà tốt cho mình”. Khi đó, tôi được giao nhiệm vụ “tiếp thực” cho đội công nhân với 4 bao thuốc Hero, hơn chục ly cafe đá cho công thợ vào buổi sáng, xế trưa thì có 2 nải chuối già, xế chiều thì khi tô bánh canh, khi thì ổ bánh mì…và hầu như cuối tuần nào cũng có mâm heo quay, và vài xị rượu hoặc kết bia, đều như vắt chanh.

Hồi đó thì cũng đâu có Hợp đồng, hợp cháo gì ráo, càng không có Fidic, chỉ là cái bản vẽ, thống nhất nhau loại vật tư và đơn giá/ m2. Cũng chẳng có điều kiện thanh toán phức tạp, ông thầu làm tới đâu, tiền tươi trả đến đó. Ngày xong cái nhà, 2 bên đi nghiệm thu từ trên xuống, thêm 1 chút đo đạc, rồi tính tiền và thanh toán ngay trong ngày, ông thầu nhận tiền xong thì quay ra trả công thợ trước mặt chủ nhà, “bo” thêm 1 ít rồi cùng nhau nhậu 1 trận xem như lễ bàn giao.

Không cầu kỳ, không công nghệ, không “legal”, ấy thế mà vui cả làng: chủ nhà hài lòng, chủ thầu có lời và người công nhân có tiền đem về cho vợ con.

Giờ đây văn minh hơn xưa, con người có trình độ cao hơn, công nghệ cũng hiện đại hơn xưa rất nhiều…nhưng phải chăng càng tiến bộ, con người ta lại càng đối xử với nhau nặng nề và sát phạt hơn? Và nếu xu hướng này tiếp tục, thì liệu rằng sẽ còn bao nhiêu nhà thầu có thể sống được với nghề?

Viết cho 1 ngày vừa hoàn tất đóng lại 1 dự án dang dở, sau gần 6 năm tranh luận và căng thằng.

Nguồn: Doan Tung Duong