Ngày 22/12, công ty Hòa Bình đã tổ chức khánh thành công trình mô hình "Đường cao tốc và đường sắt đô thị" tích hợp đa tầng tại 321 Vĩnh Hưng, Hà Nội.

Đây là mô hình gây xôn xao dư luận gần đây do tính chất đặc biệt và công năng kỳ lạ của mô hình, khi ông Nguyễn Hữu Đường (đại gia Đường bia), chủ tịch công ty Hòa Bình tiết lộ: siêu kết cấu đặc biệt nhất thế giới: Dưới là đường sắt tốc độ cao, trên xây nhà ở xã hội.

Mô hình "Đường cao tốc và đường sắt đô thị" tích hợp đa tầng của công ty Hòa Bình được thi công – lắp ghép – đổ bê tông – thử tải trong vòng chỉ 10 ngày, áp dụng phương pháp dùng cọc ly tâm và tấm panel bản rỗng và cần tối đa chỉ 50 nhân công.

Ông Đường cho biết, trong vài năm tới có thể chứng kiến một kịch bản đô thị hoàn toàn khác: Người dân sinh sống ngay phía trên các tuyến đường sắt đô thị và cao tốc, bước xuống là ga tàu, không kẹt xe, không khói bụi, trong khi giá căn hộ được tính toán chỉ từ khoảng 1 tỷ đồng.

Ý tưởng được cụ thể hoá sau khi Công ty Hòa Bình hoàn tất thử tải thành công mô hình siêu kết cấu đa tầng tích hợp. Công trình thử nghiệm dài 31 m, rộng 21 m, gồm một khối kết cấu duy nhất nhưng tích hợp 4 tầng chức năng: đường cao tốc, đường sắt đô thị, không gian thương mại và các khối nhà ở xã hội phía trên.

Toàn bộ mô hình được lắp ghép bằng bê tông đúc sẵn, hoàn thiện trong 10 ngày với chưa đến 50 lao động. Kết cấu được thiết kế chịu được động đất trên cấp 8, độ ồn đo được dưới 35 dB – thấp hơn đáng kể so với tiêu chuẩn nhà ở ban đêm và có tuổi thọ 150 năm.

Theo ông Nguyễn Hữu Đường, nếu được triển khai trên quy mô lớn, mô hình này có thể tạo ra từ 60.000 đến 100.000 căn hộ nhà ở xã hội, với giá bán dự kiến khoảng 25 triệu đồng/m2, đồng thời giúp Nhà nước tiết kiệm hàng chục nghìn tỷ đồng ngân sách so với cách làm hạ tầng và nhà ở truyền thống.

Đáng chú ý, ông Đường đề xuất áp dụng mô hình này cho tuyến cao tốc Văn Cao – Hòa Lạc, hiện được dự toán tổng mức đầu tư khoảng 72.000 tỷ đồng (2,7 tỷ USD), với thời gian thi công kéo dài tới 5 năm.

Theo phương án của doanh nghiệp, nếu triển khai theo mô hình cầu cạn đa tầng, Nhà nước chỉ cần bỏ ra 1 USD, gần như không phải bỏ vốn ngân sách.

Cụ thể, trên toàn tuyến dài khoảng 32 km, đoạn từ Trung tâm Hội nghị Quốc gia đến Đại học Quốc gia tại Hòa Lạc, doanh nghiệp đề xuất xây dựng các khối nhà ở xã hội cao 3 tầng ngay trên kết cấu giao thông. Tổng diện tích sàn nhà ở xã hội dự kiến đạt khoảng 2 triệu m2.

Giá bán được tính toán ở mức khoảng 25 triệu đồng/m2, trong đó chi phí xây dựng nhà chỉ khoảng 12 triệu đồng/m2. Phần chênh lệch còn lại sẽ được sử dụng để bù đắp chi phí đầu tư, thi công tuyến đường. Theo phương án này, căn hộ có diện tích nhỏ nhất dự kiến có giá chỉ hơn 1 tỷ đồng.

Nguồn gốc của ý tưởng bắt đầu từ thực trạng Việt Nam đang triển khai hàng nghìn km đường cao tốc nhưng gặp khó khăn lớn về vật liệu, đặc biệt là tình trạng thiếu cát và nền đất yếu, dẫn tới lún sụt, chi phí bảo trì cao và rủi ro an toàn giao thông.

Sau quá trình khảo sát tại Nhật Bản, Trung Quốc và một số quốc gia khác, ông cho biết nhiều nước đã chuyển sang mô hình cao tốc trên cọc ly tâm, sử dụng cấu kiện bê tông đúc sẵn trong nhà máy để kiểm soát chất lượng và rút ngắn thời gian thi công.

Trên cơ sở đó, Công ty Hòa Bình tiếp tục phát triển một phương án được cho là tối ưu hơn khi ứng dụng hệ thống tấm panel bản rỗng, cáp dự ứng lực và cấu kiện bê tông sản xuất bằng công nghệ in 3D. Giải pháp này giúp tiết kiệm tới 85% lượng thép, giảm khoảng 50% khối lượng bê tông và hạ giá thành khoảng 20% so với các mô hình tương tự đang được áp dụng tại Trung Quốc. Toàn bộ dây chuyền thiết bị sản xuất cấu kiện được đặt hàng từ Đức và Phần Lan theo thiết kế riêng, hiện do doanh nghiệp trong nước làm chủ.

Tính khả thi của phương án đã được kiểm chứng thông qua dự án thực tế tại khu phi thuế quan Xuân Cầu – Lạch Huyện (Hải Phòng). Tháng 2/2024, Công ty Hòa Bình ký hợp đồng thi công đoạn đường cầu cạn dài 600 m, rộng 11 m; đến tháng 4/2024, công trình được khánh thành và đưa vào khai thác, cho phép các phương tiện siêu trường, siêu trọng hoạt động 24/24 tại cảng Lạch Huyện.

Tháng 5/2024, Tổ công tác của Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) đã đến thăm quan công trình đường cầu cạn tại khu phi thuế quan Xuân Cầu – Lạch Huyện, thành phố Hải Phòng và báo cáo Chính phủ: Đường cầu cạn của công ty Hòa Bình có nhiều ưu điểm "thi công nhanh, thân thiện với môi trường".

Chia sẻ tại lễ khánh thành mô hình "Đường cao tốc và đường sắt đô thị", ông Nguyễn Hữu Đường khẳng định, phương pháp thi công của công ty Hòa Bình có thể áp dụng được ngay cho các dự án xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông trọng điểm.

Cụ thể, ông đề xuất xây dựng đường cao tốc cầu cạn 4 tầng tuyến sân bay Tân Sân Nhất đến sân bay Long Thành, hoàn thành trong vòng 12 tháng, gồm 6 làn xe cao tốc và 2 làn tàu điện, rút ngắn thời gian di chuyển xuống còn khoảng 30 phút.

Sau tuyến Tân Sơn Nhất- Long Thành, đường cầu cạn 4 tầng có thể áp dụng để thi công các tuyến đường: Văn Cao – Hòa Lạc, sân bay Gia Bình – sân bay Nội Bài, sân bay Gia Bình – Hà Nội, đường vành đai 4 – Dự án thành phần 3 vùng Thủ đô Hà Nội.

Ông Nguyễn Hữu Đường ước tính, nếu triển khai đồng loạt các tuyến nói trên, ngân sách Nhà nước có thể tiết kiệm khoảng 500.000 tỷ đồng, thời gian thi công rút ngắn từ 3 năm xuống còn 1 năm, đồng thời mỗi năm có thể thu thêm khoảng 100.000 tỷ đồng từ phí khai thác và các dịch vụ liên quan.

Các khu nhà ở xã hội phía trên tuyến metro được thiết kế đáp ứng tiêu chuẩn cao về an toàn và chất lượng sống, từ khả năng chống ồn, chống rung, chịu động đất cho đến hệ thống phòng cháy chữa cháy thông minh.

Cứ mỗi 1,5–2 km sẽ hình thành một cụm dân cư tích hợp đầy đủ tiện ích như ga tàu, trường mầm non, cơ sở y tế, khu thể thao và không gian sinh hoạt cộng đồng, hướng tới mô hình đô thị nén, nơi người lao động có thể di chuyển từ nhà đến nơi làm việc chỉ trong 10–15 phút.

Ở tuổi ngoài 70, theo ông, mục tiêu lớn nhất không còn là lợi nhuận, mà là đóng góp một giải pháp mang tính hệ thống cho bài toán hạ tầng, nhà ở xã hội và phát triển kinh tế đô thị.

Nếu được chấp thuận và triển khai, mô hình "sống trên đường tàu" không chỉ có thể làm thay đổi cách các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM phát triển không gian, mà còn đặt Việt Nam vào nhóm những quốc gia tiên phong trong việc tích hợp giao thông, nhà ở và thương mại trong cùng một kết cấu hạ tầng.