Cuối năm 2019, tôi và vợ tìm nhà ở khu Đông TP.HCM, gần chỗ làm, có sân nhỏ để con chơi. Mức tài chính dưới 3 tỷ, nhà có sổ đỏ thì không đủ mua, chung cư thì chồng không thích. Đang lúc phân vân, một người môi giới giới thiệu căn nhà mới xây trong khu dân cư nhỏ ở Q.9 (giờ là TP.Thủ Đức), diện tích 50m², xây 1 trệt 1 lầu, giá chỉ 2,65 tỷ. Giao dịch bằng hợp đồng mua bán có công chứng vi bằng, và được hứa: “Chủ đầu tư đang tách sổ, cuối năm sau có. Anh làm bên phường nên chắc lắm. Sổ ra là anh báo đầu tiên”.

Chúng tôi đi xem khu nhà nhỏ, 7 căn cùng kiểu, đã có người ở, xung quanh yên tĩnh. Chủ đầu tư nói chuyện rất thiện chí, còn đưa tôi xem "quyết định phê duyệt quy hoạch 1/500" và cả "bản vẽ hạ tầng kỹ thuật" có dấu đỏ. Lúc ấy tôi nghĩ: Có giấy tờ, nhà có thật, người đã ở rồi, vậy chắc không sao.

Thế là xuống cọc. Sau 2 tuần thanh toán, nhận nhà ở luôn. Cũng vui, cũng có cảm giác an cư. Con cái đi học gần, cuối tuần cả nhà trồng cây, nấu nướng. Tưởng đâu mọi chuyện đã ổn…

Nhưng rồi năm thứ nhất trôi qua. Không thấy ai nói chuyện sổ. Tôi nhắn anh môi giới, anh nói: “Phường đang duyệt hồ sơ. Mùa dịch nên trễ”.

Năm thứ hai, có tin chủ đầu tư… vỡ nợ một khoản. Căn nhà tôi ở vẫn chưa có sổ. Tôi hỏi thẳng phường thì được trả lời: “Khu đó hiện chưa đủ điều kiện tách thửa do chưa nghiệm thu hạ tầng, chưa hoàn công đồng bộ”. Tôi như rơi xuống hố.

Năm thứ ba, tôi cần vay ngân hàng để mở tiệm bánh nhỏ. Cầm hồ sơ đi 3 ngân hàng, tất cả từ chối. Một anh tín dụng nói thẳng: "Chị chỉ có vi bằng, không có sổ đỏ, ngân hàng không xem đây là tài sản hợp pháp để cầm cố.”

Tôi bắt đầu lo. Tôi nghĩ tới trường hợp: nếu mình muốn bán thì bán cho ai? Nhà không có sổ, người mua cầm tiền sợ rủi ro, giá có rẻ cũng chẳng ai dám xuống tiền. Nếu chủ đầu tư “biến mất”, tôi lấy gì làm bằng chứng là căn nhà đó thuộc về tôi? Cái “giấy mua bán có công chứng vi bằng” kia pháp luật không công nhận là bằng chứng sở hữu tài sản.

Tôi từng nghĩ mình thông minh khi chọn được “giá tốt” hơn thị trường. Nhưng giờ tôi hiểu, cái giá tốt đó đổi bằng cả sự bất an, mất thanh khoản và rủi ro pháp lý.

Căn nhà tôi ở đến nay đã bước sang năm thứ tư. Con tôi sắp vào lớp 1. Và tôi vẫn chưa thể gọi nó là "tài sản" vì pháp luật không gọi tên tôi trên giấy đỏ.

Nếu bạn đang xem một căn nhà “sắp có sổ” , hãy đợi khi nó thật sự có sổ riêng từng căn. Đừng tin vào các câu:

“Anh có người bên trong...”

“Sắp ra rồi, chuẩn bị xét duyệt…”

“Đang làm thủ tục, đợi một chút thôi…”

Tôi đã từng nghe và từng tin tất cả những câu đó. Và bây giờ, tôi chỉ có thể chia sẻ lại với bạn bằng chính trải nghiệm của mình.

Khi bạn mua một căn nhà chưa có sổ, bạn không thật sự là chủ sở hữu hợp pháp. Không có sổ, bạn không thể sang tên, không thể thế chấp, không thể bảo vệ tài sản của mình khi xảy ra tranh chấp. Tất cả quyền lợi đều mong manh và hoàn toàn phụ thuộc vào thiện chí của bên bán hoặc chủ đầu tư.

Thế nhưng, nhiều người vẫn bị thuyết phục bởi những lời hứa hẹn, những bản vẽ tương lai hào nhoáng, và những câu cam kết đầy tự tin: "sắp có sổ", "đang làm hồ sơ", "có quan hệ lo được". Và rồi, đến khi phát hiện ra không thể vay ngân hàng, không thể sang nhượng, hoặc tệ hơn là bị ngân hàng siết nhà nhưng chẳng ai mua nổi, thì mọi chuyện đã quá muộn.

Những căn nhà không có sổ gần như mất giá trị thị trường. Chúng không khác gì "tài sản trên giấy", chỉ mua bán được qua giấy tay, với giá thấp hơn thị trường một nửa, hoặc thậm chí không ai dám mua.

Hãy tỉnh táo. Một căn nhà là tài sản cả đời. Đừng giao phó số phận gia đình bạn cho những lời nói không giấy trắng mực đen. Nếu không có sổ đỏ riêng từng căn, hãy dừng lại. Nếu chưa kiểm tra được pháp lý rõ ràng, đừng xuống tiền.

Luật pháp chỉ bảo vệ những gì có chứng cứ. Và trong bất động sản, sổ đỏ chính là lá chắn cuối cùng cho tài sản của bạn.

📌 Tôi vẫn đang sống trong căn nhà ấy và vẫn chờ một ngày có thể tự tin nói: “Đây là nhà tôi, đúng pháp luật, đúng sổ đỏ”. Nhưng nếu được chọn lại, tôi sẽ không đánh đổi sự bình an bằng một lời hứa vô hình.