Tôi thuộc thế hệ lứa 9x, chứng kiến bạn bè mình một thời đầy năng lượng, hừng hực khát vọng. Còn bây giờ, nhiều người chọn sống chậm, sống đơn giản, thậm chí không còn mặn mà chuyện lập gia đình. Không phải vì họ lười, mà vì họ... thấy vô nghĩa.
Cố gắng mãi, làm ngày làm đêm, tích góp từng đồng rồi nhìn bảng giá nhà mỗi năm nhảy một bậc, cuối cùng vẫn thấy giấc mơ “an cư” ngày càng xa. Đến mức, lo được cho bản thân đã chật vật, thì ai còn dám nghĩ đến chuyện lo cho người khác?
Thử nghĩ mà xem: kể cả dân công nghệ, tài chính nhóm thu nhập vốn cao giờ cũng phải chật vật nếu muốn mua một căn hộ tầm trung ở Hà Nội hay Sài Gòn. Thế thì bảo người lao động bình thường, nhân viên văn phòng, công nhân… “chưa cố gắng đủ” có phải là lời nói quá phũ không?
Tôi làm trong ngành xây dựng. Nhiều lúc nghĩ, hay là chuyển qua làm IT hay tài chính để có thu nhập cao hơn? Nhưng rồi nhìn quanh, thấy sinh viên trẻ được đào tạo bài bản, chạy dự án nhanh như gió, còn mình 30 tuổi, đổi nghề lúc này đâu dễ.
Mà kể cả có “chuyển nghề thần tốc” thì lương khởi điểm ở ngành mới vẫn chẳng thể nào đuổi kịp tốc độ tăng giá nhà 30–40% mỗi năm. Cảm giác nó... thật sự nản.
Nói thật nhé, ai cũng có quyền mưu cầu một mái nhà tử tế ở nơi mình làm việc. Không có nhân viên thì lấy ai phục vụ khách hàng, ai xây nhà, ai chạy hệ thống, ai vận hành cả cái xã hội này?
Vậy mà chỉ vì sinh ra không có sẵn nền tảng, hay chọn nghề “không hái ra tiền”, lại bị xem là “chưa cố gắng đủ” để có nhà nghe vừa sai, vừa đau.
Giá nhà hiện nay không chỉ vượt quá sức người thu nhập thấp, mà còn vượt cả mức chịu đựng của nhóm thu nhập cao. Tức là vấn đề không còn nằm ở “cố hay không cố” nữa, mà là thị trường đang méo mó thật sự.
Nếu cứ tiếp tục để giá bất động sản tăng vô tội vạ, rồi quay lại đổ lỗi cho thế hệ trẻ là “sống vội”, “thiếu nỗ lực”, thì khác nào bắt người ta chạy trong cuộc đua mà vạch đích liên tục bị dời xa?
Người trẻ không cần ai thương hại, chỉ cần xã hội hiểu rằng: Không phải ai cũng muốn sống thuê cả đời. Không phải ai cũng muốn bỏ phố về quê. Chỉ là, khi giấc mơ an cư bị đẩy quá xa tầm tay, họ buộc phải chọn cách khác để sống mà thôi.
Thế nên, đừng nói “hãy tăng thu nhập để mua nhà”. Hãy hỏi: làm sao để giá nhà trở lại với giá trị thật của nó - nơi mà người lao động chăm chỉ cũng có cơ hội an cư lạc nghiệp. 🏡