Các mô hình Ponzi (một hình thức lừa đảo thu hút các nhà đầu tư và trả lợi nhuận cho các nhà đầu tư trước đó bằng tiền từ các nhà đầu tư gần đây hơn) hay dễ hiểu theo dân gian hay gọi “lùa gà gọi vốn” ngày càng chuyên nghiệp, bài bản và rất khó để phát hiện ra.
Đặc điểm chung của những hình thức như vậy đều là bạn phải bỏ ra một số tiền nào đó để đầu tư và họ sẽ không cam kết bất kỳ một trách nhiệm hay ghi nhận đào về số tiền mà các bạn đã đóng một cách HỢP PHÁP.
Họ sẽ vẽ cho các bạn một tương lai viễn cảnh mà các bạn mong muốn, thậm chí lôi brand abcd hoặc nhân vật abcd nào đó ra để bạn yên tâm, đối tượng họ nhắm tới là những người có tiền dư thừa thiếu kiến thức hoặc đang khó khăn trong kinh doanh chưa tìm thấy lối ra hay đơn giản chỉ là những bà mẹ bim sữa đang ở nhà và không biết làm gì.
Và tất nhiên : sự sụp đổ là điều đương nhiên nhưng lúc đó các bạn sẽ không hề được bảo vệ bởi pháp luật vì câu chuyện khi các bạn đưa tiền cho họ là được ăn, thua phải chịu.
Một đặc điểm nữa là những người thực sự cầm tiền của bạn hay gọi vốn của bạn sẽ không bao giờ ra mặt để ký nhận cho bạn bất kỳ một khoản tiền nào, mà họ sẽ nhờ người abcd nào đó đứng ra ký nhận số tiền hoặc chuyển khoản vào một tài khoản không bao giờ dưới tên của họ hay công ty mà họ đứng tên đại diện pháp luật.
Điểm phân biệt giữa một người làm chủ thực sự và một người được dựng lên để diễn vai làm chủ gọi vốn. Đó chính là người làm chủ thật sự sẽ phải đi làm cả chủ nhật, ko ra mặt, còn người diễn viên thì cả đời họ chỉ hời hợt, làm màu và không hề có kiến thức hay có giá trị cốt lõi.
Những người này họ có một đặc điểm chung đó chính là luôn né tránh những câu hỏi mang tính sát.thương cao, ví dụ những câu hỏi mang tính chuyên môn kĩ thuật, kinh nghiệm và trải nghiệm, hay những câu hỏi về profile và quá khứ của họ đã từng làm ở những đơn vị, tổ chức nào. Họ thường nói như một con vẹt và tất cả những thông tin không hề rõ ràng minh bạch, cơ bản là họ nói xong các bạn cũng chẳng hiểu là họ đang nói gì và muốn truyền đạt cái gì, thậm chí khiến cho bạn rối thêm và hoang mang thêm.
Những người này sẽ có một đặc điểm nhận diện nữa là tự dưng giàu lên một cách bất ngờ hoặc có thể đang vô công rồi nghề, rỗi việc thì tự dưng được lên làm chủ tịch, CEO mà chẳng có một chút history kinh nghiệm thực tế nào cả.
Mình đang bị lùa gà hay mình đang đầu tư vào một việc kinh doanh nghiêm túc đúng trình tự pháp luật nhưng cơ bản là cái chữ THAM trong đầu của nhiều người nó lớn quá cho nên dù nghi ngờ thì vẫn đâm đầu lao theo hy vọng viễn cảnh vẽ ra thành hiện thực.
Một kỹ năng nữa rất đơn giản đó chính là thuê luật sư, ở Việt Nam thuê luật sư rất là rẻ (so với số tiền bạn có nguy cơ mất trắng).
Lời khuyên hữu ích để tránh "lùa gà" trong giai đoạn kinh tế khó khăn
1. Nhận thức:
- Hiểu rõ bản chất của mô hình Ponzi: lợi nhuận trả cho nhà đầu tư trước đến từ tiền của nhà đầu tư sau, dẫn đến sụp đổ khi không còn nhà đầu tư mới.
- Đặc điểm chung: không cam kết trách nhiệm, vẽ viễn cảnh đẹp, nhắm vào người dư tiền thiếu kiến thức, không có hợp đồng rõ ràng.
2. Phân biệt chủ thực sự và "diễn viên":
- Chủ thực sự: làm việc cả chủ nhật, có kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm, trả lời câu hỏi cụ thể.
- "Diễn viên": hời hợt, né tránh câu hỏi chuyên môn, profile mơ hồ, nói không rõ ràng, giàu bất ngờ, không có kinh nghiệm thực tế.
3. Cẩn trọng với chữ "THAM":
- Nghi ngờ khi có lời hứa hẹn hão huyền, lợi nhuận cao bất thường.
- Tìm hiểu kỹ thông tin, thuê luật sư tư vấn (chi phí thấp so với rủi ro).
4. Một số lưu ý bổ sung:
- Kiểm tra tính pháp lý: dự án có giấy phép, hợp đồng rõ ràng hay không?
- Tìm hiểu thông tin về chủ đầu tư: uy tín, kinh nghiệm, năng lực ra sao?
- Hỏi kỹ về sản phẩm/dịch vụ: giá cả, chất lượng, tiềm năng thị trường?
- Không tin tưởng vào đám đông: tự mình tìm hiểu, đánh giá.
- Tránh đầu tư khi chưa có đủ kiến thức: tham gia các khóa học tài chính, đầu tư.
Lời kết:
Cẩn trọng, tỉnh táo là chìa khóa để tránh "lùa gà". Hãy luôn đặt ra câu hỏi, tìm kiếm thông tin và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm:
- Các trang web cung cấp thông tin về lừa đảo.
- Các hội nhóm đầu tư uy tín trên mạng xã hội.
Chúc bạn đầu tư thành công và an toàn!
(Theo Lương Đức Huy)