1. Vị trí căn nhà có thực sự hợp lý? Tôi luôn bắt đầu từ việc xem bản đồ quy hoạch. Không chỉ là nhà nằm đâu, mà còn phải biết vị trí ấy có nằm trên trục phát triển không, có bị kẹt giao thông không, dân cư xung quanh đã ổn định chưa. Một căn nhà tôi từng bỏ qua nằm trong hẻm yên tĩnh nhưng lại cách trường học đến 3km, mỗi sáng đưa con đi học là một hành trình… mệt mỏi. Đừng chỉ nhìn khoảng cách, hãy tính bằng thời gian di chuyển thật vào giờ cao điểm.
2. Pháp lý có sạch sẽ, minh bạch? Đây là thứ không thể “tặc lưỡi cho qua”. Tôi từng suýt mua một căn có sổ nhưng hóa ra đang thế chấp ngân hàng. Tốt nhất, yêu cầu xem sổ gốc, đối chiếu thông tin người bán, kiểm tra trên cổng thông tin quy hoạch địa phương xem có bị vướng gì không. Nhà có giấy phép xây dựng và hoàn công đầy đủ thì mới yên tâm.
3. Giá có đang bị thổi lên không? Khi thấy nhà rẻ hơn thị trường, đừng mừng vội. Khi thấy nhà cao hơn, cũng đừng bỏ vội. Hãy so sánh ít nhất 5–7 căn cùng khu vực, hỏi ngân hàng hoặc môi giới độc lập để định giá. Có lần tôi thấy một căn rẻ hơn 300 triệu, hóa ra vì ngõ hẹp, cuối hẻm, chưa có sổ.
4. Nhà có phải sửa chữa nhiều không? Nhìn thì lung linh, nhưng bên trong có thể là… đại công trường. Đừng ngại gõ vào tường, mở thử từng vòi nước, kiểm tra trần, cầu thang, cửa sổ. Nếu cần, thuê thợ đi cùng để định giá sửa chữa. Có căn nhà tôi từng xem, tầng mái thấm nhẹ nhưng xử lý hết gần 80 triệu.
5. Ngõ trước nhà có rộng rãi và dễ tiếp cận không? Vì từng sống trong căn nhà “2,5m là hết lối đi”, tôi rất cẩn trọng khoản này. Ngõ hẹp ảnh hưởng việc sửa chữa, chuyển đồ, thậm chí giá trị bán lại. Nhà xe hơi vào được thường sẽ giữ giá tốt hơn nhiều. Cũng phải để ý hệ thống thoát nước – mùa mưa mới thấy rõ giá trị.
6. Người bán có thật sự cần bán? Chủ nhà cần bán thật sẽ chủ động, linh hoạt và rõ ràng. Còn kiểu “xem cho vui”, “bán được thì bán không thì thôi” thì giá chắc chắn đội lên. Hỏi thẳng: có thương lượng không, giấy tờ sẵn chưa, lý do bán là gì? Tôi từng trả giá thấp hơn 150 triệu vì biết họ cần bán gấp để xoay vốn.
7. Bạn có đang bị cảm xúc lấn át lý trí không? Lần đầu bước vào căn nhà có ánh sáng đẹp, mùi tinh dầu thơm, tôi đã nghĩ “đây là nơi mình sẽ sống”. Nhưng tỉnh táo lại sau khi xem lần hai vào buổi tối, mới thấy hàng xóm ồn ào, hẻm tối, và hệ thống chiếu sáng công cộng quá kém. Hãy luôn xem nhà ít nhất 2 lần, vào thời gian khác nhau, để tránh bị ảo tưởng bởi cảm xúc.
LỜI KẾT Nếu bạn đã có câu trả lời chắc chắn cho 6–7 câu hỏi trên, hãy mạnh dạn đàm phán. Nếu chỉ được 4–5, nên cân nhắc thêm. Dưới 4? Đừng mua, dù nhà có đẹp đến đâu. Mua nhà không chỉ là “tìm chỗ ở” mà còn là đảm bảo tài sản lâu dài. Tin tôi đi – đừng để đẹp đẽ đánh lừa, hãy để hiểu biết dẫn đường.