Dạo này Nhà nước đang kêu gọi xanh hoá giao thông, hạn chế dần xe xăng, và em thấy rất nhiều người ở Hà Nội, đặc biệt là các khu dân cư đông đúc, cũng mạnh dạn nghe theo mà chuyển sang xe điện. Thành ra cứ nghĩ mua xe điện là văn minh, là bắt trend “xanh hoá”, là giảm khí thải, là hợp tinh thần ESG các thứ. Nhưng đời đúng là không như mơ.

Hôm qua, ban quản lý của tổ hợp chung cư HH Linh Đàm nằm tại phường Hoàng Liệt bất ngờ ra thông báo tạm dừng nhận đăng ký mới xe máy điện, xe đạp điện, rồi tiến tới dừng hẳn chuyện gửi xe điện trong tầng hầm. Đúng là bỏ người dân vào thế kẹt cứng luôn. Vì nếu người ta đã mua xe điện rồi, giờ buộc phải xoay sở bán xe điện để chuyển sang xe xăng, thì lại đụng quy định hạn chế xe xăng. Nói kiểu dân dã thì là: mua kiểu gì cũng kẹt, không lối thoát.

Đơn vị quản lý, Doanh nghiệp tư nhân Xây dựng Số 1 tỉnh Điện Biên - Chi nhánh Dịch vụ nhà ở Linh Đàm, khẳng định sau khi rà soát, số lượng xe điện tăng quá nhanh làm không gian tầng hầm quá tải, kéo theo rủi ro mất an toàn. Nghe thì cũng có lý, vì tầng hầm vốn có giới hạn thiết kế chịu tải chứ đâu phải vô cực như kho chứa đồ Tết của các bác ngày xưa. Xe máy điện, xe đạp điện thì lại dùng pin – mà pin lithium, pin xe điện mà chập, sạc sai, hay va chạm cái là thành quả bom khói mini ngay.

Thanh tra hay báo cáo PCCC mấy năm gần đây cũng chỉ ra nguy cơ cháy nổ xe điện trong tầng hầm đáng lo. Không gian ngầm kín, xe san sát, mà xảy ra cháy là lửa lan nhanh như quẹt diêm vào rơm, khói độc cuồn cuộn, người thoát nạn thì khó, tài sản thì bay màu. Hiện số phương tiện đã vượt khả năng chịu tải an toàn theo thiết kế tòa nhà của tổ hợp này. Đây là điểm quan trọng, vì nhiều người cứ nghĩ “điện thì sạch mà”, ai ngờ nó lại đang đặt bài toán rủi ro ngược ở chỗ khác.

Lộ trình cấm gửi xe điện được chia làm 2 mốc rất rõ ràng. Từ ngày 1/12/2025, ban quản lý sẽ dừng nhận đăng ký mới nhưng xe đã gửi trước đó vẫn được phục vụ bình thường. Đến ngày 1/2/2026, thì tầng hầm sẽ dừng trông giữ tất cả xe điện, kể cả xe đang gửi. Nói cách khác: tháng 12/2025 là “đóng cổng cho khách mới”, còn tháng 2/2026 là “dọn bàn chơi lớn” luôn.

Ở góc độ cá nhân em, em thấy quyết định này không hẳn vô lý nếu xét thuần về an toàn kỹ thuật và PCCC. Nhưng nó đang tạo ra một nghịch lý cực mạnh ở góc độ quản lý đô thị và chính sách. Khi Nhà nước đang hướng tới xanh hóa giao thông và hạn chế xe xăng dần, thì một khu dân cư lại cấm phương tiện điện vì lý do an toàn hầm ngầm. Kết quả là người thu nhập trung bình, thấp – đối tượng tiên phong nghe theo chủ trương xanh lại là người chịu “kẹt đường vòng pháp lý + kỹ thuật” đầu tiên.

Em đùa chút thôi chứ đúng là: Nhà nước muốn cấm xe xăng, chung cư lại cấm xe điện, rốt cuộc mai sau chắc phải kiếm xe chạy bằng nước lã mà đi cho hợp cả đôi đường các bác nhỉ :)). Hy vọng câu chuyện này sẽ là lời nhắc để các khu tổ hợp đông dân khác hay các đơn vị quy hoạch, PCCC, giao thông cùng ngồi lại với nhau mà tìm hướng gỡ rối chứ không thể nào xanh một nửa, cấm một nửa, rồi dân đứng giữa hoang mang kiểu “tổ ấm hay tổ kiến lửa” như này mãi được.

Nói thật, đã đến lúc phải nhìn chính sách xanh không chỉ ở chữ “điện hay xăng”, mà ở cả hạ tầng phù hợp, quản trị rủi ro pin, tiêu chuẩn hầm ngầm, và phương án thoát hiểm – nếu không thì phong trào xanh dễ thành phong trào… xanh lá cây trên giấy thôi. Em mong thành phố Hà Nội sớm có khung hướng dẫn chi tiết hơn cho chuyện này, trước khi cộng đồng GenZ còn chưa kịp khoe xe điện đã phải rao bán xe trên Facebook Marketplace mất rồi.