Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) là diễn đàn kinh tế và hợp tác đa phương của 21 nền kinh tế thành viên trên toàn khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Được thành lập từ năm 1989, cho đến nay APEC đã tổ chức 36 diễn đàn tại nhiều thành phố lớn, với sự tham dự của những nguyên thủ quốc gia, lãnh đạo Chính phủ, các bộ trưởng từ Mỹ, Úc, Nhật Bản...

Bên cạnh những nhà lãnh đạo, APEC thu hút 20.000 - 40.000 thương gia, doanh nghiệp, khách du lịch... đến địa phương trong sự kiện. Viện Phát triển Gyeongbuk, Hàn Quốc dự đoán rằng APEC sẽ tạo ra 97,2 tỷ won (670 triệu USD) và tạo ra hơn 7.900 việc làm cho thành phố. Để chào đón sự kiện mang tính bước ngoặt cho nền kinh tế, các chủ nhà đăng cai APEC các năm luôn sớm triển khai nhiều biện pháp để khắc phục những tồn đọng, trong đó bao gồm chỉnh trang bộ mặt đô thị và nâng cấp hạ tầng giao thông, du lịch.

Nâng cấp và mở rộng sân bay

Tham dự hội nghị APEC, những nhà lãnh đạo và đại biểu từ các quốc gia sẽ di chuyển bằng máy bay VIP. Trong đó như tại San Francisco năm 2023, nguyên Thủ tướng Nhật Bản - Fumio Kishida di chuyển bằng máy bay Không quân Nhật Bản 1 (Boeing 777), Thủ tướng Úc - Anthony Albanese sử dụng máy bay Không quân Hoàng gia Úc 381 (Airbus A330 MRTT), Tổng thống Chile - Gabriel Boric đến đây bằng máy bay Không quân Chile 1 (Boeing 737)... cùng nhiều đoàn xe hỗ trợ sự kiện. Điều đó đòi hỏi các sân bay cần đảm bảo hạ tầng đường băng, phòng chờ, bãi đỗ máy bay, bãi đỗ ô tô phục vụ chu đáo cho sự kiện.

Sân bay quốc tế San Francisco (SFO) đã nâng cấp Nhà ga Harvey Milk 1, mang đến các tiện nghi hàng đầu và được Travel&Leisure vinh danh là sân bay lớn tốt nhất năm 2022.

Chủ nhà Đà Nẵng đăng cai năm 2017 cũng phối hợp các Sở, Ngành thành phố cùng các nhà đầu tư tư nhân nỗ lực cải tạo, nâng cấp và hoàn thiện các công trình nhằm tạo nên bộ mặt hiện đại cho thành phố. Địa điểm đầu tiên mà các nhà lãnh đạo và đại biểu các nền kinh tế sẽ đặt chân đến - Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng được nâng cấp với Nhà khách VIP với đầy đủ các phòng chức năng: Phòng khánh tiết quốc gia dành cho quan khách, xuất nhập cảnh, sảnh tiếp tân và lưu thông. Ngoài ra bộ phận mặt đất đáp ứng tăng công suất phục vụ APEC lên 180 chuyến/ngày và bãi đỗ máy bay mở rộng với 75 chỗ đỗ, đảm bảo quy mô đỗ cho các máy bay tư nhân của các nền kinh tế APEC.

Nhìn từ kinh nghiệm của các quốc gia và điểm đến đi trước, dễ thấy Cảng hàng không quốc tế là vấn đề mà Phú Quốc, "chủ nhà" của APEC năm 2027 đang gặp phải. Công suất thiết kế sân bay đáp ứng 4 triệu khách/năm. Tuy nhiên, trong năm 2024, sân bay đã khai thác hơn 4,1 triệu khách, trong đó gần 2 triệu khách quốc tế, vượt công suất thiết kế. Đặc biệt, sân bay hiện có 8 bãi đỗ, thiếu hụt lớn so với yêu cầu của APEC. Như vậy, Tổng Công ty hàng Cảng hàng không Việt Nam và tỉnh Kiên Giang cần sớm lập đề án huy động nguồn lực để đầu tư nhanh nhất hạ tầng sân bay Phú Quốc, bao gồm cả sử dụng nguồn vốn nhà nước và huy động nguồn vốn xã hội hóa.

Chỉnh trang bộ mặt đô thị và nâng cấp hạ tầng du lịch

Hội nghị APEC còn mang đến cơ hội hiếm có để quảng bá hình ảnh thành phố an toàn, hiện đại và năng động, không chỉ riêng đối với những nhà lãnh đạo, đại biểu mà còn là du khách trên toàn thế giới. Do đó để chuẩn bị cho APEC, những thành phố đăng cai đều xây dựng kế hoạch chi tiết để cải thiện những tồn đọng của thành phố, trong đó bao gồm nâng cấp cảnh quan đô thị và mở rộng hạ tầng du lịch, cơ sở lưu trú, hệ thống phòng họp và trung tâm hội nghị.

Trước hội nghị APEC, chính quyền San Francisco triển khai nhiều biện pháp để chỉnh trang vỉa hè, xóa bỏ hình vẽ graffiti và di dời những người vô gia cư đến các điểm tập trung. Còn Gyeongbuk, Hàn Quốc đang đối mặt với vấn đề thiếu chỗ ở cho các đại biểu quanh khu vực tổ chức hội nghị. Do đó, ban tổ chức tổ chức APEC của thành phố đang thực hiện dự án cải tạo, với mục tiêu cung cấp 35 phòng tổng thống và phòng hoàng gia tại 12 khách sạn cho sự kiện. Bên cạnh đó, thành phố này cũng đầu tư ngân sách cho cảnh quan về đêm và các công trình công cộng như công viên. Tổng ngân sách đề xuất chi cho APEC 2025 của Gyeongbuk khoảng 74,8 triệu USD.

Phú Quốc được đánh giá cao với hệ thống phòng nghỉ 4-5 sao đạt tới 12.000 buồng phòng, trong đó nhiều khu nghỉ dưỡng 5 sao được vận hành bởi các đơn vị quản lý khách sạn quốc tế, có kinh nghiệm đón tiếp những sự kiện lớn như JW Marriott Phu Quoc Emerald Bay, Regent Phu Quoc, La Festa Phu Quoc Curio Collection by Hilton... Bên cạnh đó, "đảo ngọc" của Việt Nam cũng gây ấn tượng mạnh mẽ với truyền thông quốc tế về cảnh quan thiên nhiên, các hoạt động nghệ thuật giải trí về đêm tại Thị trấn Hoàng Hôn, An Thới, nam đảo Phú Quốc.

Song chủ đề APEC 2027 " Kết nối và xây dựng nền kinh tế toàn diện và bền vững" cũng là một thách thức đối với Phú Quốc khi đăng cai. Bởi thực tế, "đảo ngọc" của Việt Nam vẫn đang đối diện với áp lực phát triển bền vững, trước các vấn đề về rác thải, nguồn nước sạch, thực hiện quy hoạch thành phố.

Điển hình như tại khu vực Dương Đông và An Thới được định vị là trung tâm đô thị - du lịch chính của Phú Quốc. Song đến nay, bộ mặt của hai khu vực trên, dòng sông, bãi biển vẫn bị băm nát bởi nhà dân, làng chài xây dựng tràn lan, tự phát. Việc này không chỉ phá vỡ quy hoạch mà còn tạo hệ lụy ô nhiễm môi trường mà cần rất nhiều kinh phí để cải tạo.

Mỗi ngày Phú Quốc phát sinh mới khoảng 180 tấn rác thải sinh hoạt. Số rác này được địa phương tập kết về bãi rác tạm Đồng Cây Sao (xã Cửa Dương) để nhà máy rác xử lý rác thải bằng hình thức đốt. Hiện nay, dự án quản lý nước bền vững Phú Quốc, gồm: xây hồ chứa trên Cửa Cạn (xã Cửa Cạn), hệ thống dẫn nước, cấp nước và hệ thống thu gom xử lý nước thải tập trung ở phường Dương Đông vẫn đang ở bước xin phê duyệt chủ trương.

Những sai phạm và tồn đọng lâu năm là một thách thức lớn cho Phú Quốc trong chỉnh trang đô thị, thực hiện đồ án quy hoạch chung Phú Quốc. Song nếu không bắt tay vào thực hiện ngay lúc này, Phú Quốc rất có thể sẽ chậm chân trong việc xây dựng hình ảnh đô thị biển đảo - trung tâm dịch vụ du lịch, nghỉ dưỡng chất lượng cao và phát triển bền vững trong APEC 2027.