Theo quan điểm của tôi - quyết định mua nhà lúc này có thể ảnh hưởng đến tài chính của bạn trong 20 năm tới đấy. Chúng ta hãy thử làm một phép toán nhé!
Giả sử bạn mua một chung cư với giá trung bình đi, tầm 4 tỷ. Hai vợ chồng là người làm công ăn lương. Giả sử thu nhập của chồng dạng hạng kha khá tầm 40 triệu/tháng. Của vợ tầm 10 triệu/tháng. Tổng thu nhập 2 vợ chồng 1 tháng là 50 triệu/tháng. Với thu nhập này Vũ Tuấn có thể khẳng định bạn thuộc tầng lớp cũng tự gọi là tầng lớp tinh hoa rồi đấy. Thực ra ở Hà Nội, TP.HCM thu nhập được vậy cũng thuộc số ít. Chứ thực ra thu nhập bình quân ở Hà Nội đâu đấy năm 2022 đạt khoảng 6,4 triệu đồng/tháng, trong khi người dân TP.HCM đạt khoảng 6,39 triệu đồng/tháng (theo báo Tuổi Trẻ). Bạn và vợ tiết kiệp được tầm 2 tỷ tiền mặt, có thể gia đình họ hàng hỗ trợ nữa chứ thực ra vợ chồng trẻ tiết kiệm 10 năm mà có 2 tỷ tiền mặt cũng khó đấy. Bạn sẽ cần vay thêm ngân hàng 2 tỷ nữa mới đủ mua nhà 4 tỷ. Giả sử vợ chồng bạn vay trong 20 năm, lãi suất thả nổi tầm 10%/năm. Giả sử là gốc lãi chia đều hàng tháng thì mỗi tháng bạn cần trả cả gốc lẫn lãi là 19.300.433 VNĐ. Sau 20 năm tổng số tiền lãi phải đóng là 2.632.103.896 VND, và tổng số tiền cả gốc lẫn lãi phải trả là 4.632.103.896 VND. Như vậy trung bình hàng tháng, ngoài tiền gốc thì tiền lãi phải đóng là 2.632.103.896 : 20 : 12 = 10,967,100 VNĐ. Đời người được mấy đâu, giả sử bạn mua nhà trên lúc trên 30 tuổi, cày trả nợ thì cũng trên 50 rồi, lúc đó cũng già rồi mới hết nợ.
Nhưng chưa hết đâu, thực ra chung cư dù là sổ hồng có ghi là hạn 50 năm hay là sử dụng lâu dài thì thực tế bạn nên nhớ rằng, chung cư ở lâu sẽ xuống cấp. Và giả sử chung cư này chất lượng xây dựng rất rất tốt đi, thì 50 năm sau khả năng cũng không ở được nữa, lúc đó tường nó bong tróc, khung nhà nó toác ra ở sẽ nguy hiểm. Đấy là tôi giả sử 50 năm đấy, chứ nhiều chung cư là nhà ở xã hội ở tầm 10 năm là xuống cấp, tường bong chóc hết ra rồi. Nói trắng ra, kể các nước phát triển như Tây Âu, chung cư bản chất cũng có niên hạn tầm 50 năm phải đập đi xây lại. Có nghĩa là lúc đó bạn phải mua nhà mới rồi. Có người sẽ nói rằng, chung cư hạn sử dụng lâu dài thì phá đi xây lại mình sẽ được đền bù cái khác ư? Thực sự đó là suy nghĩ ngây thơ. Vì đơn giản thế này: ai bỏ tiền ra đập chung cư của bạn đi? Ai bỏ tiền để dọn cái đống đổ nát từ cái chung cư bị phá bỏ đi? Ai bỏ tiền ra xây lại chung cư mới? Thế tiền đâu ra? Rõ ràng phải là một chủ đầu tư mới bỏ tiền ra mà xây. Mà người ta bỏ tiền ra thì người ta phải bán lại, mà có lãi người ta mới làm. Làm gì có chuyện trên đời này tự nhiên bạn ở chung cư hỏng rồi, người ta xây lại cho bạn cái mới để bạn ở không được. Ở đây, tôi không nói những trường hợp mua chung cư sau đó bán lại để ăn chênh lệch giá. Tôi chỉ nói những người mua chung cư để ở. Và lấy mốc 50 năm chung cư hỏng không thể ở được thì chẳng khác nào bạn thuê trọ 50 năm nhưng đưa trước tiền thuê 4 tỷ luôn. Có nghĩa là một tháng bạn sẽ mất 4 tỷ : 50 năm : 12 tháng = 6.67 triệu/tháng để thuê nhà trong 50 năm.
Ngoài mất tiền 4 tỷ ban đầu, tiền đóng lãi bank trong 20 năm, bạn sẽ còn mất thêm một thứ nữa. Giả sử bạn cũng chả biết làm ăn buôn bán hay đầu tư gì, bạn chỉ biết gửi tiết kiệm tiền. Nếu có 4 tỷ, bạn gửi bank, giả sử với lãi suất tiết kiệm là 6%/năm thì mỗi tháng bạn sẽ nhận thêm số tiền lãi là 4 tỷ * 6% : 12 = 20 triệu/tháng.
Như vậy thực tế trong 20 năm đầu bạn không phải thuê nhà với giá 6.67 triệu/tháng mà bạn sẽ phải thuê nhà với giá đắt hơn nhiều, bao gồm số tiền 6.67 triệu gốc + lãi bank (10,967,100 VNĐ) + mất lãi gửi tiết kiệm (20tr) = 37,637,100 VNĐ/tháng. Đó là một con số khủng khiếp phải không nào. Trong 20 năm thuê nhà với giá 37,637,100 VNĐ/tháng. Và 30 năm tiếp theo thuê nhà giá 6.67 triệu.
Đấy là tôi còn chưa kể, với thu nhập 50 triệu /tháng. Bạn có 2 đứa con nữa, thì chi phí tối thiểu ở trung tâm Hà Nội bao gồm tiền ăn, tiền xăng xe điện thoại, mạng mẽo, tiền điện nước, tiền học hành cho con, chi tiêu vặt vãnh một tháng có thể chi phí cứng cũng tầm 30 triệu rồi. Đấy là chi phí tôi ước tính vừa đủ với mức lạm phát và giá cả leo thang hiện nay. Còn có những người tiêu cao hơn, hoặc có những người tiết kiệm được hơn. Nhưng chi phí trung bình mà tạm chấp nhận được một gia đình 2 vợ chồng và 2 đứa con ở trung tâm Hà Nội nó cũng phải tầm đó. Thì mỗi tháng vợ chồng bạn tiết kiệm được 20 triệu/tháng thì sao đỡ nổi số tiền là 19.300.433 vnđ/tháng bao gồm tiền gốc + lãi trả bank trong 20 năm. Vì đơn giản, không phải công việc của bạn lúc nào trong 20 năm cũng ổn định. Rồi không ốm đau, bệnh tật à? Rồi không có việc đột xuất cần chi tiêu à? Nhỡ trong 20 năm đó, công việc không thuận lợi, bạn bị mất việc là toi rồi.
Nói chung bài toán kinh tế không hề dễ, đặc biệt với tình trạng giá nhà ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP. HCM ngáo và tăng nóng như hiện nay. Giấc mơ có nhà Hà Nội, TP HCM sẽ ngày càng xa vời với các vợ chồng trẻ. Nhất là với dòng người di cư cơ giới ngày càng đông từ các ngoại tỉnh vào Hà Nội, TP HCM, trong khi quỹ đất nội đô ngày càng cạn. Nhu cầu nhà ở ngày càng tăng trong khi nguồn cung thì cực kỳ bất hợp lý. Hiện tại các dự án nhà ở xã hội, nhà trung cấp vừa tầm gần như biến mất, thay vào đó là phân khúc cao cấp thì thừa mứa. Đó là bất cập, vì làm nhà ở xã hội, nhà chung cấp lãi mỏng, trong khi làm nhà cao cấp mới lãi dày. Mà thực tế hiện tại, các chủ đầu tư xây nhà với chất lượng nhà ở xã hội và nhà trung cấp nhưng đang đẩy giá lên phân khúc cao cấp hết rồi.
Xét về bài toán kinh tế và tài chính. Theo quan điểm của Vũ Tuấn, các bạn trẻ hãy suy nghĩ thật kỹ trước khi bất chấp mua bằng được nhà vào lúc này. Các cụ có câu "an cư với lạc nghiệp" nhưng với tình hình hiện nay, thì nên đổi lại là lạc nghiệp mới an cư được. Phải xây dựng sự nghiệp và tài chính vững mạnh mới có thể an cư được. Nếu không, nửa đời còn lại của bạn sẽ chìm trong nghèo khó mà không thể ngóc đầu lên được đâu. Thay vì cố chấp mua cái nhà là tiêu sản như vậy. Bạn có thể tạm hoãn, dùng số tiền tiết kiệm được đầu tư vào tài sản, giúp cho nó nhân lên. Ví dụ khi giá nhà đất ở Hà Nội, TP. HCM đã quá nóng sốt, bạn có thể dùng số tiền 2 tỷ tiết kiệm được đầu tư vào bất động sản ở tỉnh lẻ. Chú ý tìm những nhà đất có vị trí tốt tạo ra dòng tiền như có thể cho thuê mặt bằng kinh doanh, thuê trọ chẳng hạn. Nhờ vậy bạn sẽ có thêm thu nhập hàng tháng từ cho thuê nhà, mà giá nhà đất theo thời gian nó vẫn tăng lên. Những vị trí đắc địa như vậy sau này có muốn bán hay giao dịch sẽ rất dễ. Hoặc nếu ai khéo hơn, giỏi hơn, có thể mang tiền đầu tư, hoặc kinh doanh. Cái này thì muôn vàn muôn vẻ, nhưng như các cụ nói, nghèo thì lâu chứ gặp thời gặp thế cái phất lên như diều gặp gió ngay.
Vũ Tuấn