Trong đầu tư CK hay BĐS nhiều khi mua gì cũng thắng, dù là cổ phiếu rác “penny” hay những mảnh đất “ khỉ ho, cò gáy” vẫn lên giá, vẫn kiếm được tiền... nhiều người bỗng dưng đổi danh phận từ nông dân thành ông chủ, từ cò thành chuyên gia, từ chỉ trỏ thành doanh nhân... nhưng thường sau một hồi trụ hạng có tới 80-90% số người đó lại hoàn danh, mất tiền, thua lỗ có khi khuynh gia bại sản, vướng lao lý....vv trong khi vẫn có nhiều người ung dung gặt hái thành quả, giữ được tài sản, tạo được dòng tiền và đôi khi có những khoản đầu tư lời gấp đôi, có khi gấp 3 giá trị tài sản sau mỗi đợt lên xuống của thị trường.
Tiền khôn hay tiền ngu ?
Lên lên, xuống xuống, tăng tốc, bứt phá hay lao dốc, rơi tự do...là những hiện tượng không lạ đối với thị trường CK, BĐS chỉ khác là gia tốc nhỏ hơn mà thôi. Có rất nhiều triết lý kinh doanh: “trong nguy có cơ”; “thất bại của người này là cơ hội của người khác”; “phải biết tham lam khi người khác sợ và biết sợ khi người khác tham lam” vv và vv....tất cả những triết lý, lời khuyên trên đều đúng, tuy nhiên không phải đúng với tất cả mọi người.
Nền kinh tế đang chống chất khó khăn, những dự đoán lạc quan nhất về GDP cũng chỉ là phấn đầu đạt trên 5% tức là tương đương năm 2012- năm mà cả chứng khoán và BĐS đều tồi tệ, trong khi đó Fitch Ratings dự báo GDP Việt Nam là 3,3% còn Quỹ tiền tệ thế giới(IMF) dự báo chỉ đạt 2,7%. Dẫu rằng lịch sử khó lặp lại nhưng lịch sử không biết nói dối và luôn là bài học cho tương lai. Năm 2012, GDP Việt Nam đạt 5.25 % chứng khoán trồi trụt sau khi rơi tự do từ đỉnh cao 1200 điểm trước khủng hoảng 2008, BĐS nhiều nơi bán tháo giảm tới 50% ( Hoàng Anh Gia Lai là một vì dụ điển hình khi tuyên bố giảm 50% một cách đoàng hoàng). Thời điểm này, có lẽ đã rất nhiều người nhìn thấy cơ hội kiếm tiền và đã lao vào bắt đáy riêng tháng 4/2020 có tới 36.7020 tài khoản mới đăng ký mới, tháng 3 cũng có hơn 30.000 tài khoản mới. ”cờ bạc đãi tay mới” chắc ối người chốt lời thành công trong đợt điều chỉnh vừa qua sau...nhưng trời chưa sáng, nên chớ vội mừng. Nhớ lại, cả 2 đợt CK mất phanh là năm 2003- có dịch SARS và khủng khoảng bong bóng DOTCOM và cuộc khủng hoảng 2008-2009, VnIndex mất tới 78-79%. Có lẽ mọi thứ sẽ rõ ràng hơn vào khoảng tháng 7, khi báo cáo quý II của các công ty niêm yết được công bố.
BĐS cũng vậy, gặp khó từ cuối năm 2018, chật vật cả năm 2019 ấy vậy mà vẫn sốt nóng, vẫn thăng hoa với xe vào xe ra, chạy tới chạy lui tập nập, túi to túi nhỏ tiền và tiền... ném vào BĐS Phú quốc, Vân Đồn.... Hòa Vang ( Đà Nẵng) và mới đây là Hòa Lạc (Hà Nội) hay Condotel, BĐS nghỉ dưỡng,.... tràn lan khắp nơi để đến nay bao kẻ cười người khóc. Thực tế này mới chỉ là khởi đầu, BĐS đã vào trend lao dốc, hãy tỉnh táo trước những nhận định, khi được khuyên BĐS đã giảm, đã tới lúc bắt đáy, BĐS như lò xo bị nén, nên sẽ bật lên mạnh mẽ (dưới góc độ lý học thì lò xo bật mạnh hay nằm liệt chủ yếu phụ thuộc nhiều vào chất liệu thép và thời gian bị nén)
Thực tế, chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ những người bắt đáy, bắt dao rơi....thành công, phần lớn là thành bại kể cả những người suốt ngày bám sàn. Chả biết trình độ chơi, lướt chứng khoán, BĐS của các nhà đầu tư VN cao thủ đến đâu nhưng Warren Buffett - nhà đầu tư huyền thoại nhất mọi thời đại vẫn đang nắm trong tay tới 137 tỷ USD mà chưa xuống tiền, vì “vẫn đang chưa thấy điều hấp dẫn” ... hay nhà đầu tư, tỷ phú Ray Dalio – người từng đoán trúng và kiếm bội tiền từ mấy cuộc khủng hoảng, suy thoái gần đây vẫn đang “ lay in wait” (nằm mai phục)... cờ bạc ăn nhau về sáng, nay trời chưa sáng thì rất có thể những đồng tiền “ khôn” hôm nay trở thành đồng tiền “ngu” trong một ngày rất gần.
Chiến thắng lòng tham.
Chiến thắng bản thân luôn khó khăn, chiến thắng lòng tham còn khó khăn gấp bội. Trong cơn say tiền, cơn cuồng chiến thắng... làm sao mà dừng được khi mua được là được, mua gì cũng thắng...một ngày mua bán trao tay tới mấy lần, lãi vài chục có khi tới 100% trong vài ngày.... như ô xy bơm vào đám cháy, dòng tiền đầu cơ đổ vào thị trường bùng cháy, càng nhiều tiền càng bùng mạnh... mọi sự sẽ thay đổi khi củi được rút đi, lấy gì mà cháy; thủy triều đã rút sóng đâu mà lướt... củi, thủy triển ở đây chính là nhà cái, nhà tạo lập trị trường...Khi đó, dân lướt sóng không chuyên sẽ mắc kẹt, tài sản có thể nằm đó nhiều năm.
Vậy làm sao nhận biết khi nào thủy triều/củi được nhà cái rút đi. Thông thường nhà cái rút ngay hoặc chớm vào giai đoạn tạo đỉnh với biểu hiện ai cũng nhận ra không khí tấp nập, mua không cần khảo giá, quảng cáo tràn lan, ai ai cũng nói chuyện đến chiến thắng, quả to, quả nhỏ, khi có nhiều chuyên gia với nhiều lời khuyên xuất hiện... khi đó thường Xuất là OK và Nhập là mắc cạn. Lý thuyết là vậy, thực tế, học ngoảnh mặt khi hàng xóm, đồng nghiệp thắng đậm, tự mình làm mất đi cảm giác lâng lâng khi nhìn vào bảng điện tử mà nhẩm số tiền kiếm được hàng ngày, khi nghe cò gọi điện thông báo mảnh đất của anh/chị được thêm tiền trăm, tiền tỷ mới đã làm sao, chiến thắng lòng tham quả là khó vô cùng!
Bắt “TREND”
Sự liên xuống của một phiên, một ngày, một tuần thậm chí cả một tháng chưa nói lên điều gì nhiều. Các tổ chức quốc tế, các chính phủ hay các nhà đầu tư lớn đều lấy tiêu chí 2 quý liên tục để đánh giá xu thế lên hay xuống của một sản phẩm, một ngành nghề, một lĩnh vực hay cả một nền kinh tế. Đó chính là TREND.
Quá trình tạo “trend” thường diễn ra tường đối dài, thường đầu trend và cuối trend đều có những dao dộng mạnh, trồi trụt đó chính là quá trình hình thành đáy và tạo đỉnh. Ví dụ từ 2012 cho hết 2013 BĐS nằm im dưới đáy một cách thảm hại, ấy vậy mà khi vào trend từ 2014-2018 nhiều nơi, nhiều khu vực giá tăng gấp 4-5 lần và cũng không ít người nhân 2 nhân 3 khoản đầu tư của mình trong giai đoạn này. Chứng khoán cũng vậy, trồi trụt suốt từ 2012 tới 2016 sau 4 năm mà chỉ tăng từ 498 (12/2012) lên 530 (12/2016) khi vào trend từ 1/2016 đều đặn cấp tiến lên tới 1200 điểm vào tháng 4/2018.
Như đã phân tích ở trên, mua “đáy bán ngọn” không phải ai cũng làm được, chỉ có rất ít người thành công nhờ trì tuệ siêu phàm, hoặc may mắn mà thôi. Với những nhà đầu tư không chuyên, không thể bám sàn hay không thể thường xuyên theo dõi bản điện tử ... thì cách đầu tư không ngoan và hiệu quả nhất là chỉ nên “ ăn non” ăn đoạn giữa, ăn lưng chừng...
Như vậy việc đầu tiên ta cần xác định ta là ai. Chuyên nghiệp, nghiệp dư.... sức chịu ( khẩu vị rủi ro) đến đâu để quyết định mò đáy, bắt dao rơi hay chỉ ăn lưng chừng. Tiếp đó là đọc, là nghiên cứu là tầm sư học đạo với những chuyên gia có tâm và tầm, hãy tỉnh táo với những nhận định, lời khuyên của những “chuyên gia” vì rất nhiều trường hợp họ khuyên mua, bắt đáy để thoát hàng hay để ngăn đà giảm của thị trường mà trong đó họ đang kẹt nhiều tài sản....kiến thức và hiểu biết về kinh tế vĩ mô, về tài chính, về sự liên thông thị trường vốn,...về ngành nghề, lĩnh vực định đầu tư ... vẫn chưa đủ mà cần kinh nghiệm, nên ưu tiên cho việc nhiên cứu những thất bại của những người đi trước hơn là những bài học thành công .... là cuối cùng là phải dấn thân tất nhiên là phải từ từ. Và phải luôn nhớ không có khoản đầu tư tồi mà chỉ có nhà đầu tư kém với những quyết định đầu tư tồi mà thôi./.