Van Thinh Lam

Van Thinh Lam

Đánh thuế người nhiều nhà

Bộ Xây dựng vừa đề xuất đánh thuế với trường hợp sở hữu, sử dụng nhiều nhà, đất nhằm hạn chế đầu cơ, mua đi bán lại trong thời gian ngắn để kiếm lời. Việc này được đưa ra trong bối cảnh giá bất động sản, nhà ở liên tục tăng mạnh từ đầu năm.

Đánh thuế người nhiều nhà  - 1

Bộ Tài chính đồng tình với đề xuất này và cho biết sẽ nghiên cứu đánh thuế người sở hữu nhiều nhà đất. Tác động của việc này như thế nào đang gây tranh cãi (chứ không còn là tranh luận) trong dư luận. Một số người kỳ vọng đánh thuế người sở hữu nhiều nhà sẽ làm giá nhà giảm xuống để dân có thể mua được nhà. Có thật như vậy không?

Với kinh nghiệm cá nhân và qua nghiên cứu chính sách nhà ở nhiều nước, tôi e rằng đánh thuế nặng lên sở hữu nhà từ căn thứ hai không đảm bảo làm giá nhà hạ xuống.

Khoảng ba tháng trước, vợ chồng tôi mua một căn nhà ở thành phố Bristol, Anh để sửa lại và cho thuê. Chúng tôi đã bỏ ra trên 80 nghìn bảng Anh vốn tự có, rồi phải nộp thuế và phí đến gần 55 nghìn bảng.

Trong số tiền đó, chiếm tỷ trọng lớn nhất là "thuế tem" (stamp duty land tax), khoảng 32 nghìn bảng (nghĩa là lên tới 40% vốn tự có chúng tôi phải bỏ ra). Loại thuế này ra đời từ năm 2003 ở Anh, hiện tại bắt đầu áp dụng cho bất cứ giao dịch nào từ 250 nghìn bảng Anh trở lên, và lũy tiến. Ví dụ người mua nhà giá trị trên 250 nghìn bảng phải đóng thuế 5% giá trị giao dịch, trong khi người mua nhà trên 1,5 triệu bảng phải đóng gấp gần 2,5 lần (12%). Và nếu đó là căn nhà thứ hai trở đi, tất cả giao dịch nhà thứ hai với giá trị trên 250 nghìn bảng này phải trả thêm 3% nữa.

Ngoài khoản thuế này, chúng tôi phải sử dụng dịch vụ luật sư, định giá, và nộp thuế giá trị gia tăng (VAT) cao trên các dịch vụ đó. Vì vậy mà vốn gốc mua nhà bỏ ra hơn 80 nghìn bảng nhưng lại phải đóng thuế, phí và các loại dịch vụ đến 55 nghìn bảng, gần 70% vốn gốc mua nhà.

Thuế và phí nặng như vậy, nhưng giá nhà ở Anh không hề giảm. Theo dữ liệu của Cục đăng ký nhà đất ở Anh, giá nhà bình quân năm 2003 khi áp dụng thuế này là 135 nghìn bảng Anh, và hiện nay là khoảng 300 nghìn bảng.

Một bài viết gần đây cũng chỉ ra nhiều nước có những cách khác nhau để đánh thuế lên người sở hữu nhiều nhà. Nhưng hầu hết các nước này, trong đó có Singapore, Hàn Quốc, Anh, Canada và Australia, đều trong trạng thái giá nhà tăng không ngừng nghỉ và người trẻ ngày càng khó mua nhà. Dựa vào các kinh nghiệm trên của các nước, có thể thấy đánh thuế lên căn nhà thứ hai nhiều khả năng không làm giảm giá nhà như mong đợi.

Nhưng chính sách này có thể sẽ có tác dụng hạn chế mua đi bán lại ngắn hạn như Bộ Xây dựng nhắm tới. Bởi vì nếu cứ phải nộp 5-12% giá trị giao dịch như ở Anh, và người mua nhà sử dụng đòn bẩy tài chính, thì khoản tiền bỏ ra ban đầu khá lớn (như trường hợp của tôi là đến 40% vốn mua nhà), thì người muốn lướt sóng sẽ gánh thêm khoản chi phí lớn. Nếu tỷ suất sinh lợi không tương ứng, người ta sẽ giảm lướt sóng lại mà mua nhà, đất giữ lâu hơn.

Có điều, ít lướt sóng lại không có nghĩa là giá nhà đất sẽ giảm. Cùng lắm, nó tăng chậm hơn mà thôi. Có người tin rằng vậy là đủ, khi mà giá nhà tăng chậm lại, thì người dân có thể có cơ hội "bắt kịp".

Thực tế ở Anh cho thấy điều ngược lại. Từ khi thuế áp dụng vào 2003, tỷ số giá nhà trên thu nhập khả dụng (tiền dôi dư có thể được dùng tích lũy mua nhà) lại không ngừng tăng lên, đến mức hiện tại ở Anh đã gọi là tình trạng khủng hoảng nhà ở.

Vì sao có nghịch lý đó? Vì phải gánh chịu nhiều khoản thuế, phí ban đầu, và chi phí lãi vay trong những năm gần đây không được khấu trừ thuế nữa, người mua nhà đầu tư ở Anh đã tăng tiền thuê tương ứng. Giá tiền thuê nhà ở Anh vì vậy tăng nhanh hơn nhiều so với giá nhà. Kết quả là người ở thuê ngày càng không còn đủ tích lũy để mua nhà.

Đánh thuế người nhiều nhà  - Ảnh 1

Điều này cũng tương tự một số quan điểm đã nêu ra sau đề xuất của Bộ Xây dựng. Đó là chỉ cần cung nhà ở không tăng lên tương ứng, đặc biệt là ở đô thị lớn, thì các chi phí do thuế và phí tạo ra, sẽ được đẩy sang cho người thuê nhà ở và người mua sau (ví dụ tính toàn bộ thuế ước tính vào giá bán). Và do chi phí thuê, chi phí mua ngày một đắt đỏ, người muốn mua nhà lần đầu càng khó mua nhà.

Câu chuyện này ngay cả ở Trung Quốc cũng đang như vậy. Dù giá nhà bình quân đã giảm trong mấy năm qua, thì những câu chuyện không thể tưởng về chi phí thuê nhà và những căn nhà dưới chất lượng sống vẫn lên báo thường xuyên. Và nay chính phủ Trung Quốc đã không còn chịu nổi áp lực giảm giá bất động sản nữa (do tác động nghiêm trọng lên nguồn thu thuế chính quyền địa phương và đe dọa mục tiêu tăng trưởng kinh tế), họ đã phải "quay xe" tích cực với nhiều gói kích thích thị trường bất động sản vào cuối tháng 9 vừa qua. Bài toán nhà ở và tiền thuê của người dân Trung Quốc vì vậy tiếp tục dang dở.

Một hiệu ứng không mong đợi nữa của chính sách đánh thuế nhà ở Anh là nhiều người trong tầng lớp trung lưu làm việc chăm chỉ, có tích lũy, bắt đầu đi đầu tư căn nhà thứ hai cho thuê đang gặp khó vì chi phí ban đầu cao. Trong khi đó những tập đoàn tài chính và quỹ đầu tư lớn bắt đầu lấn sang mảng mua bất động sản cho thuê như BlackRock và Blackstone, và họ đang chèn lấn, đẩy các nhà đầu tư nhỏ có 1-2 căn nhà cho thuê ra khỏi cuộc chơi, vì họ có nhiều công cụ giãn thuế phải nộp và khả năng chịu đựng tốt hơn. Sau khi mua lại một số chung cư, BlackRock đã dùng nhiều cách để đẩy các khoản phí, tiền thuê lên với người thuê nhà. Điều này không chỉ diễn ra ở Anh mà cũng đang diễn ra ở Singapore. Kết quả, tiền và tài sản sẽ ngày một tập trung vào tay số ít người giàu mà các quỹ đầu tư này huy động vốn.

Nói cách khác, thuế lên người sở hữu nhiều nhà sẽ không phải là chiếc đũa thần gỡ khó cho bài toán giá nhà. Nhưng nói vậy không phải là không làm, vì nó vẫn có thể hạn chế được người đầu cơ mua bán nhanh. Có điều, nó chỉ mới giải quyết phần nhỏ trong bài toán giá nhà.

Mấu chốt của bài toán giá nhà là làm sao người dân làm việc chăm chỉ, trong vài năm có thể mua nhà. Điều này từng là hiện thực ở rất nhiều nước, nhờ chỉ số giá nhà trên thu nhập thấp, 4-6 lần. Hiện tại con số này đã vượt 25 lần tại những thành phố lớn ở Trung Quốc, theo một bài báo trên tờ Economist năm nay. Con số trên 15 lần cũng không phải là hiếm ở các thành phố lớn của Anh, tương đương Seoul của Hàn Quốc.

Giá nhà trung bình ở Việt Nam hiện gấp 23,7 lần thu nhập trung bình hàng năm hộ gia đình, theo Numbeo - một nền tảng dữ liệu về chi phí sống có trụ sở tại Serbia. Nghĩa là người dân cần đi làm hơn nửa thời gian sự nghiệp từ 20 tuổi của mình mới mua được nhà. Đánh thuế người sở hữu nhiều nhà vì vậy sẽ không thể giải quyết được bài toán đưa con số từ 24 lần xuống còn 4-6 lần.

Giải pháp mấu chốt vì vậy là nằm ở việc tăng cung nhà vừa túi tiền (affordable housing) cho người muốn mua nhà lần đầu, ở ngay nơi họ sinh sống và làm việc, để họ không phải chờ hơn 20 năm. Đó là một vấn đề khác nằm ngoài khuôn khổ bài viết này.

Thuế lên người sở hữu nhiều nhà không phải là chiếc đũa thần giải quyết bài toán nhà ở, và nó có những hệ lụy không mong muốn chứ không phải liều thuốc vô hại. Có điều, cũng không nên loại trừ giải pháp này ra khỏi bộ chính sách về điều tiết giá nhà, đất của quốc gia. Nó là một thành phần trong đó, chỉ là đừng thần thánh hóa nó mà thôi.

Hồ Quốc Tuấn/VnExpress

0

Bình luận

Không chỉ gen Z việt nam, gen Z Mỹ cũng đang “trượt tay” khỏi giấc mơ mua nhà

Nếu bạn là một người trẻ ở Việt Nam, đang lướt nhà trên các app rồi thở dài “bao giờ mới mua nổi một căn?”, thì đừng buồn: ở bên kia bán cầu, Gen Z Mỹ cũng đang… cùng cảnh ngộ. Xem thêm
Không chỉ gen Z việt nam, gen Z Mỹ cũng đang “trượt tay” khỏi giấc mơ mua nhà - 1

Để kìm hãm đà tăng giá bất động sản, nên làm gì?

Giá bất động sản liên tục leo thang trong khi thu nhập của đại đa số người dân tăng chậm đã tạo ra khoảng cách ngày càng xa giữa nhu cầu thực và khả năng sở hữu. Trong bối cảnh đó, nhiều chuyên gia cho rằng cần triển khai đồng bộ các giải pháp để kiểm soát giá nhà đất, đảm bảo thị trường phát triển bền vững và lành mạnh hơn. Xem thêm
Để kìm hãm đà tăng giá bất động sản, nên làm gì? - 1

🔍 Nhiều dự án BĐS bị rao bán hàng loạt, nhà đầu tư "té ngựa": Sau hào quang là gì?

Thị trường bất động sản đang chứng kiến làn sóng rao bán dự án quy mô lớn từ các “ông lớn” với mức định giá lên đến hàng nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, giới đầu tư không còn dễ dãi xuống tiền như giai đoạn nóng sốt trước đây. Những thương vụ chuyển nhượng đình đám và những rủi ro tiềm ẩn đang dần bóc tách bức tranh thật của thị trường địa ốc hiện nay. Xem thêm
🔍 Nhiều dự án BĐS bị rao bán hàng loạt, nhà đầu tư "té ngựa": Sau hào quang là gì?  - 1

Người thu nhập cao cũng bó tay mua nhà: Chuyện gì đang xảy ra với thị trường bất động sản Hà Nội?

Nếu bạn nghĩ rằng chỉ người thu nhập thấp mới chật vật mua nhà thì có lẽ đã đến lúc… nghĩ lại. Tại Hà Nội, giá căn hộ trung bình đang leo thang đến mức ngay cả những người có mức thu nhập cao trên 40 triệu/tháng cũng phải dè chừng. Bởi khi mặt bằng giá mở bán mới đã chạm mốc 91 triệu đồng/m², có nơi vượt 100 triệu đồng/m², thì “giấc mơ an cư” của số đông đang bị đẩy lùi một cách rõ ràng. Xem thêm
Người thu nhập cao cũng bó tay mua nhà: Chuyện gì đang xảy ra với thị trường bất động sản Hà Nội?  - 1

BẤT ĐỘNG SẢN 2025: NGUỒN CUNG TĂNG NHƯNG THỊ TRƯỜNG VẪN KHÓ THOÁT "LỆCH PHA"

Trong nửa đầu năm 2025, thị trường bất động sản Việt Nam ghi nhận sự gia tăng mạnh mẽ về nguồn cung. Theo báo cáo từ Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), tổng nguồn cung nhà ở trên cả nước đạt khoảng 64.000 sản phẩm tương đương 80% tổng nguồn cung của cả năm 2024. Xem thêm
BẤT ĐỘNG SẢN 2025: NGUỒN CUNG TĂNG NHƯNG THỊ TRƯỜNG VẪN KHÓ THOÁT "LỆCH PHA"  - 1

Thị trường mắc kẹt khi tâm lý "không mua", "không bán", chỉ cho thuê

Nếu nghe những câu dưới này thì chúng ta đang là một phần trong “phong trào sống nhẹ, đầu tư ít” đang thịnh hành của một bộ phận người trẻ hiện nay. Xem thêm
Thị trường mắc kẹt khi tâm lý "không mua", "không bán", chỉ cho thuê - 1

CÓ AI CÙNG HOÀN CẢNH NÀY KHÔNG?

Sau mấy chục năm làm công chức ăn dè tiết kiệm, ông bà Tâm cũng xây được ngôi nhà hai tầng khá khang trang giữa làng quê. Ông bà nghỉ hưu "chưa ấm chỗ" thì vợ chồng anh con trai ở thành phố về thuyết phục ông bà bán căn nhà ở quê, được bao nhiêu cho họ mượn để mua chung cư và đón ông bà lên ở cùng.... Xem thêm
CÓ AI CÙNG HOÀN CẢNH NÀY KHÔNG?  - 1

'NHỊN ĂN' CẢ NĂM MỚI MUA NỔI 1M2 CHUNG CƯ HÀ NỘI

Đánh giá từ đơn vị nghiên cứu thị trường bất động sản cho thấy, giá căn hộ chung cư tại Hà Nội quý II năm nay tiếp tục tăng lên mức trung bình 91 triệu đồng/m2. Người dân thu nhập cả năm mới mua nổi 1m2 nhà ở chung cư. Xem thêm
'NHỊN ĂN' CẢ NĂM MỚI MUA NỔI 1M2 CHUNG CƯ HÀ NỘI  - 1

Heatmap giá đất, dân số và hạ tầng giao thông chính tại Hà Nội

Có một nhận định khá phổ biến cho rằng người Hà Nội đặc biệt nhanh nhạy trong việc đầu tư bất động sản. Xem thêm
Heatmap giá đất, dân số và hạ tầng giao thông chính tại Hà Nội  - 1
Heatmap giá đất, dân số và hạ tầng giao thông chính tại Hà Nội  - 2
Heatmap giá đất, dân số và hạ tầng giao thông chính tại Hà Nội  - 3
Heatmap giá đất, dân số và hạ tầng giao thông chính tại Hà Nội  - 4

Chúng ta không thiếu nhà, chúng ta đang thiếu những căn nhà có thể sống được!

Thị trường bất động sản Việt Nam đang đối mặt với một nghịch lý quen thuộc nhưng ngày càng trầm trọng: Dự án thì nhiều, nhưng nhà để ở lại… không có. Xem thêm
Chúng ta không thiếu nhà, chúng ta đang thiếu những căn nhà có thể sống được! - 1

Thị trường đang từ người "chơi bất động sản" tiến tới người "hiểu bất động sản"

Nếu coi thị trường bất động sản như một chuyến tàu cao tốc, thì Hà Nội có lẽ đang ở đoạn… ga kỹ thuật, tạm dừng để kiểm tra bánh lái, chứ không phải kết thúc hành trình. Xem thêm
Thị trường đang từ người "chơi bất động sản" tiến tới người "hiểu bất động sản" - 1

Từ nay đến hết 31/12/2025: 6 trường hợp này sẽ bị thu hồi nhà ở xã hội, ai cố giữ sẽ bị xử phạt

Từ nay đến hết ngày 31/12/2025, hàng loạt căn hộ nhà ở xã hội (NOXH) sẽ bị thu hồi nếu người mua/thuê vi phạm các quy định sử dụng, theo chính sách siết chặt mới của Nhà nước. Mục tiêu là đưa NOXH trở về đúng bản chất an sinh, không bị trục lợi, không biến tướng thành hàng hóa đầu cơ. Xem thêm
Từ nay đến hết 31/12/2025: 6 trường hợp này sẽ bị thu hồi nhà ở xã hội, ai cố giữ sẽ bị xử phạt - 1

Bảng giá đất tiệm cận thị trường: Minh bạch hoá giá trị, hay hợp pháp hoá giá ảo?

Việc Nhà nước công bố chủ trương xây dựng bảng giá đất tiệm cận giá thị trường đang tạo ra những luồng ý kiến trái chiều. Xem thêm
Bảng giá đất tiệm cận thị trường: Minh bạch hoá giá trị, hay hợp pháp hoá giá ảo? - 1

Khi bất động sản là "két sắt quốc dân": Tâm lý ôm đất của người Việt bắt nguồn từ đâu?

Nếu người Mỹ mê cổ phiếu, người Nhật thích tiết kiệm, người Hàn “nghiện” đầu tư vào giáo dục… thì người Việt có một niềm đam mê bền vững qua nhiều thế hệ: ôm đất. Xem thêm
Khi bất động sản là "két sắt quốc dân": Tâm lý ôm đất của người Việt bắt nguồn từ đâu? - 1

Vay tiền tỷ mua nhà “ở tạm vài năm rồi bán đi trả nợ”: Giấc mơ an cư biến thành bài toán sinh tồn

Có lẽ chưa khi nào, hai chữ “an cư” lại trở nên mong manh và chông chênh như hiện tại, khi mà càng nhiều người trẻ chọn mua nhà bằng cả trái tim, rồi buộc phải bán đi bằng tất cả lý trí. Xem thêm
Vay tiền tỷ mua nhà “ở tạm vài năm rồi bán đi trả nợ”: Giấc mơ an cư biến thành bài toán sinh tồn - 1

Khi nhà 30 triệu đồng/m2 tại TP.HCM đã trở thành hàng tuyệt chủng

Nếu đang tìm một căn hộ giá dưới 30 triệu đồng/m² ở TP.HCM, thì xin thông báo là… chúng ta đã đi lùi về quá khứ ít nhất 4 năm. Xem thêm
Khi nhà 30 triệu đồng/m2 tại TP.HCM đã trở thành hàng tuyệt chủng - 1

Giá chung cư Hà Nội đang tăng mạnh trở lại, và lần này có vẻ không chỉ là hiện tượng nhất thời

Từ khu vực nội đô đến vùng ven, cả thị trường sơ cấp lẫn thứ cấp đều ghi nhận mức giá mới cao hơn rõ rệt so với đầu năm. Xem thêm
Giá chung cư Hà Nội đang tăng mạnh trở lại, và lần này có vẻ không chỉ là hiện tượng nhất thời - 1

Khi nhà phố chục tỷ trở thành nhà trọ sinh viên

Nhà phố thương mại trị giá 7–8 tỷ đồng/căn ở đường Mê Linh (Đà Nẵng) đang được sinh viên thuê lại làm… nhà trọ giá rẻ! Xem thêm
Khi nhà phố chục tỷ trở thành nhà trọ sinh viên - 1

🎯 Căn hộ studio giá triệu đô đã lộ diện tại TP.HCM

Ngày hôm qua, Masterise Homes chính thức trình làng tổ hợp Marriott Residences Special Edition tại tòa Lake (thuộc Grand Marina Saigon, quận 1 cũ), với mức giá khiến thị trường choáng váng. Xem thêm
🎯 Căn hộ studio giá triệu đô đã lộ diện tại TP.HCM  - 1

Mua căn hộ bình dân 10 năm trước, giờ thành sở hữu… căn hộ “cao cấp”

Từng bị gắn mác là “tiêu sản”, nhiều căn hộ chung cư cũ tại Hà Nội nay đã trở thành những tài sản giá trị cao trên thị trường. Sau hơn một thập kỷ, giá trị nhiều căn đã tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba, ngang ngửa với các sản phẩm cao cấp đang chào bán hiện nay. Xem thêm
Mua căn hộ bình dân 10 năm trước, giờ thành sở hữu… căn hộ “cao cấp”  - 1

Giá căn hộ Hà Nội lại tăng: Cơn sốt nhất thời hay thiết lập mặt bằng mới? 🏙️📈

Sau một giai đoạn đi ngang, thị trường chung cư Hà Nội đang nóng trở lại, cả ở phân khúc sơ cấp lẫn thứ cấp. Từ những căn hộ đã qua sử dụng tại Đông Anh, Bắc Từ Liêm cho đến hàng loạt dự án mới mở bán tại Hoàng Mai, Thanh Trì, Long Biên hay Cầu Giấy tất cả đều đang ghi nhận một mức giá cao chưa từng thấy. Nhưng liệu đây là “hiện tượng nhất thời” hay thị trường đang thiết lập một mặt bằng giá mới? Xem thêm
Giá căn hộ Hà Nội lại tăng: Cơn sốt nhất thời hay thiết lập mặt bằng mới? 🏙️📈  - 1

Vì sao giá nhà cao nhưng vẫn rộn ràng thanh khoản?

Báo cáo thị trường 6 tháng đầu năm 2025 do Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) vừa công bố cho thấy một nghịch lý thú vị: giá nhà liên tục lập đỉnh, nhưng thanh khoản không những không giảm mà còn tăng mạnh. Xem thêm
Vì sao giá nhà cao nhưng vẫn rộn ràng thanh khoản? - 1

Ở trọ cả đời thì đã sao?

“Sao chưa mua nhà đi, ở trọ hoài sao ổn định được?” – nếu bạn dưới 35 tuổi, đang ở thành phố lớn, làm công ăn lương và chưa có nhà riêng, thì khả năng cao bạn đã nghe câu này… ít nhất một lần mỗi tuần! Xem thêm
Ở trọ cả đời thì đã sao? - 1

Chung cư: Từ “tiêu sản” thành “tài sản” có dễ không?

Năm 2013, chị Hương – một nhân viên văn phòng ở Hà Nội – mua một căn hộ gần 80m² tại khu Yên Hòa (Cầu Giấy) với giá chưa đến 25 triệu đồng/m². Xem thêm
Chung cư: Từ “tiêu sản” thành “tài sản” có dễ không? - 1

Bất động sản 6 tháng cuối năm: Đường về sáng sủa, nhưng đi kiểu gì còn tuỳ… kịch bản!

Thị trường bất động sản nhà ở đang chuẩn bị bước vào nửa cuối năm 2025 với tâm thế “hy vọng có cơ hội, nhưng vẫn nên đem theo dù mưa”. Xem thêm
Bất động sản 6 tháng cuối năm: Đường về sáng sủa, nhưng đi kiểu gì còn tuỳ… kịch bản! - 1

Đô thị biển - Kiến tạo một không gian đáng sống tại TP Đồng Hới trong kỷ nguyên

Các đô thị ven biển đang trở thành trục phát triển chiến lược mới. ROX Living Đồng Hới làminh chứng rõ nét cho một mô hình đô thị bền vững – hiện đại – xanh, kết hợp hài hòa giữa yếutố an cư và giá trị đầu tư lâu dài. Xem thêm
Đô thị biển - Kiến tạo một không gian đáng sống tại TP Đồng Hới trong kỷ nguyên  - 1
Thông báo
vừa bình luận bài viết