Vừa được Quốc hội gật đầu qua Nghị quyết ngày 29/5/2025, Quỹ Nhà ở Quốc gia là một quỹ tài chính ngoài ngân sách nhà nước, hoạt động không vì lợi nhuận, nhằm đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Theo ông Hà Quang Hưng, Phó cục trưởng Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), quỹ nhà ở quốc gia sẽ có mục đích chủ yếu để đầu tư nhà xã hội cho thuê, giúp nhiều người được tiếp cận hơn.

Theo ông Hưng, thời gian qua dù đã có cơ chế hỗ trợ chủ đầu tư, người dân tiếp cận nguồn vốn ưu đãi - chủ yếu đến từ ngân sách nhà nước, song ngân sách lại chưa đáp ứng được nhiệm vụ chi cho nhà xã hội. Bởi vậy, quỹ nhà ở quốc gia sẽ được thành lập nhằm tháo gỡ điểm nghẽn này. Đây là quỹ tài chính ngoài ngân sách, hoạt động với mục đích phi lợi nhuận, gồm hai cấp tại trung ương và địa phương.

Nguồn vốn của quỹ sẽ đến từ ngân sách, giá trị đất, tiền bán nhà đất công, đấu giá, hỗ trợ tự nguyện. Đại diện Bộ Xây dựng cho biết mục đích của quỹ chủ yếu là đầu tư xây dựng, tạo lập nhà ở xã hội để cho thuê. Thay vì bán, việc cho thuê sẽ giúp cho nhiều người có thể tiếp cận loại hình nhà ở này.

Vâng, mục đích để cho thuê, không bán. Tức là chúng ta có thể thuê nhà giá rẻ ổn định mà không cần bán thận mua đất, không cần “gồng” trả nợ hàng chục năm chỉ để có một mái che đầu.

Đâu là lý do đáng để kỳ vọng

👉 Thay vì “giấc mơ có nhà” quá xa vời, thì nay chỉ cần có nhu cầu thật, thu nhập thật (và hồ sơ đúng chuẩn), bạn hoàn toàn có thể thuê nhà ở xã hội với giá dễ chịu. Không cần thế chấp, không cần vay nợ ngân hàng rồi trằn trọc mỗi đêm.

👉 Chấm dứt trò “mua nhà rồi sang tên buôn bán kiếm lời”. Vì nhà này là để thuê, không phải mua đi bán lại – nên ai cần thì được ở, ai đủ điều kiện thì tiếp tục thuê, ai đã “đủ lông đủ cánh” có thể nhường suất cho người khác.

👉 Giải tỏa áp lực đất đai, đô thị. Thay vì tất cả cùng chen nhau mua đất, tích trữ bất động sản, thì giờ đây có thêm một lựa chọn tử tế: thuê nhà giá rẻ, pháp lý rõ ràng, nhà nước hậu thuẫn.

Quỹ này sẽ được “bơm vốn” từ nhiều nguồn: ngân sách trung ương và địa phương, tiền bán nhà đất công, đấu giá đất, hỗ trợ tự nguyện của tổ chức, cá nhân… Nghe thì phức tạp, nhưng về cơ bản là: huy động mọi nguồn lực để đầu tư dài hạn cho dân thuê nhà ổn định.

Nói vui thì: nếu như trước đây nhà nước giống như ông chủ thầu “bán nhà”, thì giờ “lên đời” làm chủ nhà trọ cao cấp, giá rẻ, cho dân thuê hẳn hoi. Và tin vui là không cần gọi “dì” chủ nhà 3 lần/ngày xin giảm tiền điện.

Một cú hích với dân lao động, công nhân, người trẻ

Nếu bạn là:

Một công nhân làm việc ở khu công nghiệp, sáng cày đêm chạy, nhưng vẫn phải thuê trọ tạm bợ?

Một cặp vợ chồng trẻ đang sống “trên đất của người ta”, mỗi tháng gồng tiền thuê gần hết lương?

Hay một người nhập cư lên thành phố mưu sinh, nhưng chưa dám mơ ổn định chỗ ở?

Thì đây chính là bước ngoặt đáng chờ: có thể thuê nhà xã hội dài hạn, giá rẻ, an toàn, có pháp lý rõ ràng và không sợ bị “hất ra đường” giữa đêm mưa gió.

Dĩ nhiên, sẽ còn nhiều thử thách:

• Quản lý ai được thuê, ai không?
• Làm sao tránh “xin cho”, tránh lạm dụng chính sách?
• Lấy đâu ra quỹ đất để xây nhà?
• Làm sao vận hành quỹ minh bạch, hiệu quả?

Nhưng ít ra, đây là một cú “mở bát” cực kỳ hứa hẹn. Nếu làm tới nơi tới chốn, thì người dân có thể lần đầu tiên được thuê nhà “như ở Singapore”: giá hợp lý, không phải lo dọn đi dọn lại mỗi khi “chủ nhà có cháu về ở”.

Nhiều năm qua, nhà ở xã hội vẫn là một giấc mơ nửa tỉnh nửa mê với hàng triệu người dân lao động. Và lần này, với Quỹ Nhà ở Quốc gia, một cơ chế thật sự nghiêm túc, nhà nước nói không chỉ để “cho vui”, mà đã bắt tay vào làm thật.

Không cần mơ nhà lầu xe hơi. Một căn nhà nhỏ, đủ sống, đủ an toàn, giá thuê vừa túi tiền cũng là hạnh phúc lớn rồi.

Hãy chờ xem: liệu nhà nước có “làm chủ nhà trọ” mát tay không? Nhưng ít nhất, ta có quyền hy vọng – và hy vọng lần này… có vẻ không hão.