Thông tin này xuất phát từ kết quả thử tải mô hình "Đường cao tốc và đường sắt đô thị" tích hợp đa tầng tại Vĩnh Hưng (Hà Nội) vào ngày 11/12/2025 của Công ty TNHH Thương binh nặng Hòa Bình, do Chủ tịch Nguyễn Hữu Đường (Đường bia) khởi xướng. Đây là lần đầu tiên tại Việt Nam, chúng ta chứng kiến một mô hình hợp nhất đồng thời giao thông, thương mại, và nhà ở trên cùng một trục kết cấu.
Phải nói, điểm thiên tài và đột phá nhất của mô hình này là khả năng giải quyết gần như triệt để bài toán nan giải nhất của các đô thị lớn: Quỹ đất và Giải phóng mặt bằng (GPMB). Theo lý giải, công nghệ này cho phép “xây hàng triệu căn nhà xã hội mà không phải giải phóng mặt bằng” vì nó tận dụng hoàn toàn khoảng không gian phía trên các trục giao thông, cụ thể là giải phân cách có sẵn. Hãy hình dung, Tầng 1 là thoát nước, Tầng 2 & 3 là đường sắt đô thị/cao tốc, và Tầng 4, 5, 6 là NƠXH. Đây là cách biến "đất chết" thành "đất sống" theo đúng nghĩa đen.
Đáng kinh ngạc hơn cả là các chỉ số kỹ thuật và kinh tế được công bố. Về kỹ thuật, mô hình chứng minh khả năng chịu động đất trên cấp 8 và chịu lực va chạm 250 tấn (cao hơn chuẩn Việt Nam 180 tấn), với tuổi thọ trên 150 năm. Quan trọng nhất, nỗi lo lớn nhất của cư dân – tiếng ồn – được giải quyết hoàn hảo: khi tàu xe chạy bên dưới, âm thanh đo được chỉ dưới $35 \text{ dB}$, thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn cho phép ban đêm ($51 \text{ dB}$). Về tốc độ, thi công một đoạn 31m chỉ mất 10 ngày, hứa hẹn rút ngắn thời gian xây dựng tuyến $32 \text{ km}$ từ 5-7 năm (truyền thống) xuống còn khoảng 1 năm.
Về khía cạnh kinh tế, đây là một mô hình đối tác công tư (PPP) gần như lý tưởng. Giá bán NƠXH dự kiến là $25 \text{ triệu đồng/m}^2$, nhưng chi phí xây dựng chỉ $12 \text{ triệu đồng/m}^2$. Phần chênh lệch được dùng để bù đắp chi phí làm đường, giúp Nhà nước không phải chi ngân sách $62.000 \text{ tỷ đồng}$ cho tuyến đường, mà còn có thể thu về $3.000 \text{ tỷ đồng}$ tiền VAT từ việc bán nhà. Một căn hộ nhỏ nhất chỉ hơn 1 tỷ đồng trong một cấu trúc hạ tầng hiện đại là một lời giải đầy tính nhân văn cho bài toán an sinh xã hội.
Đánh giá và suy nghĩ cá nhân của mình là: Mô hình này không chỉ là một sáng kiến kỹ thuật, mà là một sự đột phá chiến lược cho Việt Nam, giải quyết cùng lúc ba vấn đề lớn nhất của đô thị: NƠXH, Giao thông, và Quỹ đất. Nếu các số liệu về kỹ thuật, đặc biệt là độ ồn và độ an toàn, được kiểm chứng độc lập và chính xác, thì đây là một bước đi tiên phong toàn cầu. Tuy nhiên, thử thách lớn nhất vẫn nằm ở khâu thí điểm và hành lang pháp lý. Việc triển khai một công trình phức tạp như thế này trên quy mô $32 \text{ km}$ sẽ đòi hỏi sự phối hợp và chấp thuận đồng bộ từ nhiều cấp, nhiều ngành. Dẫu sao, hiến kế này xứng đáng được Chính phủ tạo điều kiện tối đa để thí điểm bởi nó có thể thay đổi toàn bộ bộ mặt đô thị và mở ra cánh cửa sở hữu nhà ở cho hàng trăm nghìn người lao động.
Mọi người có cảm nhận gì khi đọc về mô hình này? Liệu chúng ta có nên đặt niềm tin vào những giải pháp đột phá như thế này không?