Tổng thu từ đất ở TPHCM chỉ chiếm 3 - 5%
Ngày 22/11, nhiều chuyên gia, cán bộ đầu ngành về lĩnh vực đất đai, xây dựng đã chia sẻ kinh nghiệm quản lý hiệu quả cho chính quyền TP.HCM tại buổi hội thảo "Quản lý đất đai và phương hướng sử dụng đất đai hiệu quả tại TP.HCM".
Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) TPHCM cho biết tại các nước công nghiệp phát triển, nguồn thu từ đất chiếm 50 - 90% tổng thu ngân sách địa phương, tạo nên nguồn lực rất lớn cho nâng cấp hạ tầng và dịch vụ công cộng tại đô thị.
Tuy nhiên, tại TPHCM, nguồn thu từ đất còn khá khiêm tốn so với tiềm năng. Cụ thể, năm 2019, dự toán thu từ đất là 14.900 tỷ đồng nhưng ước tính thu chỉ 11.000 tỷ đồng, chỉ đạt gần 74% so với dự toán. So với tổng thu ngân sách địa phương giai đoạn 2016 - 2020, tổng thu từ đất ở TPHCM chỉ chiếm 3 - 5%.
Theo GS. TS Đặng Hùng Võ, quản lý đất đai hiện nay hiện làm chưa tốt, chẳng hạn về giá đất, gây thất thu lớn. Bảng giá đất của Trung ương cũng như các địa phương đưa ra cũng chỉ bằng 30-40% giá thị trường thực tế.
“Tôi thấy Bộ Tài chính trình bảng giá đất cao nhất là 340 triệu/m2, trong khi thị trường cao gấp 2, gấp 3 lần giá đó. Làm giá mà không theo kịp thị trường thì lấy gì thu cho ngân sách nhà nước. Đưa đất công vào thị trường thì tính đúng giá thị trường, lúc đó chúng ta thu thuế cao, dẫn đến nhiều hiệu quả rất tốt, là động lực phát triển đô thị" ông Võ nói.
Còn theo ông Lê Thanh Khuyến, Tổng cục trưởng Tổng cục quản lý đất đai Bộ TN-MT, việc xác định giá đất là vấn đề làm cán bộ TN-MT lo lắng nhất. Lo lắng làm sai, gây thất thoát sẽ bị sờ gáy…Thực tế vừa qua, nhiều cán bộ không chỉ ở TP.HCM mà các địa phương khác bị khởi tố vì sai phạm trong quản lý đất đai.
Mặt khác, việc vốn hóa đất đai chưa được đánh giá là thành công tại TPHCM, nguồn lực đất đai chưa tạo được thế mạnh trong đầu tư phát triển. Trong tương lai gần, thu từ thương mại, dịch vụ sẽ bị thu hẹp do yêu cầu thực hiện thương mại tự do, nếu không tìm cách tăng hợp lý nguồn thu từ đất thì không thể tạo được nguồn lực tài chính công đủ cho nhu cầu phát triển bền vững.
Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho hay, thời gian qua việc quản lý, sử dụng đất ở TPHCM có nhiều chuyển biến tích cực và đạt nhiều kết quả, nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc về thực thi pháp luật. Việc quản lý đất đai còn nhiều bất cập nên hiệu quả quản lý chưa cao...
TPHCM hiện đang đứng trước nhiều thách thức như thiếu đồng bộ giữa pháp luật đất đai và pháp luật có liên quan gây ách tắc cho quá trình quản lý các dự án đầu tư. Ngoài ra, việc thực hiện các công cụ hành chính trong quản lý đất đai chưa dựa trên hệ thống quản lý điện tử; quy hoạch sử dụng đất chưa đồng bộ với các quy hoạch khác trên địa bàn thành phố; nguồn thu từ đất đai chưa đúng chưa đủ…
Phó chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan cũng cho biết việc quy hoạch, sử dụng đất tại TP.HCM còn tình trạng chạy theo nhu cầu nhà đầu tư, chưa phục vụ đầu tư phát triển. Điều này khiến nhà đầu tư được hưởng lợi nhưng gây thiệt hại cho Nhà nước.
"Có những doanh nghiệp đặt gạch lấy đất và để đó không triển khai hoặc triển khai chậm. Người dân có phần đất bị thu hồi đó thấy rất khó chịu khi thu hồi xong rồi bỏ hoang hóa, nhiều người muốn lấy lại đất của mình", ông Võ Văn Hoan chia sẻ.
Tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Xa, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý Công sản (Bộ Tài chính), nhận định việc thực hiện điều chỉnh quy hoạch bừa bãi là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến các hành vi trục lợi trong đất đai. Ông Xa kiến nghị cần có những chế tài nặng tay và kiên quyết đối với các hành vi vi phạm quy hoạch. Bên cạnh đó, nguyên cục trưởng cũng đề nghị các bản quy hoạch ở mọi cấp cần được công khai để người dân có thể tiếp cận.