Là điểm du lịch hấp dẫn hàng đầu cả nước, đến với Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh), du khách ngày càng ưa chuộng trải nghiệm các hình thức lưu trú khác nhau bên cạnh khách sạn truyền thống.
Nắm bắt xu hướng này, rất nhiều chủ nhà chung cư tại Hạ Long đã biến căn hộ của mình thành khách sạn, khiến công tác quản lý chung cư gặp khó khăn và chất lượng dịch vụ cũng bị thả nổi.
Với tầm nhìn đẹp, nhiều căn hộ chung cư tại trung tâm Bãi Cháy, Hòn Gai được nhiều du khách ưa chuộng.
Truy cập vào các website dịch vụ đặt phòng trực tuyến như Agoda, Booking, Airbnb... đặc biệt là các nhóm, diễn đàn trên Facebook, du khách dễ dàng tìm thấy hàng loạt địa chỉ được quảng cáo là homestay ở Hạ Long. Những lời mời đều rất hấp dẫn như 2-3 phòng ngủ, trang bị đầy đủ nội thất của một căn hộ nghỉ dưỡng cao cấp và nhất là tầm nhìn hướng biển, ngắm toàn cảnh vịnh từ trên cao, gần công viên, chợ hải sản...
Du khách từng lựa chọn loại hình này cho biết: "Mình thích không gian hiện đại, thoải mái, riêng tư, tự do đi lại, có sẵn các đồ dùng giống như gia đình, nhiều lúc ở khách sạn bất tiện vì không được nấu ăn. Các bạn đi du lịch bây giờ còn thích có ảnh đẹp nữa."
"Các homestay ở Hạ Long đặc biệt vì view nhìn ra biển, cầu Bãi Cháy, rất hợp lý nếu đi theo nhóm đông. Giá cả do mình thỏa thuận với chủ nhà vì còn phụ thuộc vào mùa", một du khách nói.
Gọi là homestay (ở cùng chủ nhà) nhưng phần lớn trong số này thực chất là căn hộ trong các tòa chung cư tại khu vực "đất vàng", trung tâm thành phố Hạ Long như Bãi Cháy, Hòn Gai có địa thế thuận lợi, đẹp mắt.
Các nhóm trên mạng xã hội thu hút chủ - khách trao đổi, giao dịch cho thuê các căn hộ đẹp.
Được du khách ưa chuộng, mô hình này trở thành xu hướng và nở rộ từ 1-2 năm gần đây với hàng trăm host (chủ nhà) là người dân Hạ Long cũng như từ nhiều tỉnh thành khác đến đầu tư. Theo khảo sát, hiện có khoảng trên 300 căn hộ dạng này tại Hạ Long. Chủ nhà vừa sở hữu căn hộ để ở, vừa có thể cho khách thuê với giá thuê từ 1- 4 triệu đồng/ngày đêm.
Anh Nguyễn Minh Đức, sở hữu một chuỗi homestay chung cư có tiếng tại Hạ Long cho biết, mùa hè năm trước nhiều thời điểm rất đắt khách, các căn hộ kín cả tháng, nhưng tới tháng 6 năm nay, nhiều căn chỉ bán được 9-10 đêm/tháng.
"Cạnh tranh rất cao vì bây giờ chung cư mở ra rất nhiều. Nhiều người thấy cũng dễ đón khách, nhưng khi họ mở ra thì không có khách. Họ tự làm mọi thứ, vừa lên mạng chào bán, vừa tiếp khách check in, check out, vừa dọn phòng. Ngoài chất lượng dịch vụ, mình còn phải biết cách truyền thông, quảng bá, phải làm dịch vụ chuyên nghiệp, điều này nhiều chủ nhà còn thiếu", anh Đức cho biết.
Phần lớn chủ nhà hoạt động tự phát nên thiếu kinh nghiệm trong lĩnh vực du lịch, nhất là quản lý, vận hành cơ sở lưu trú. Thêm vào đó, giá cả chủ yếu do chủ - khách tự thỏa thuận hoặc "đội giá" qua trung gian, chủ nhà có thể gặp rủi ro khi chưa vận hành trơn tru. Còn khách lưu trú cũng không biết khiếu nại với ai nếu có phàn nàn về dịch vụ, trong đó có nhiều du khách nước ngoài.
Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất là các căn chung cư dạng này đang hoạt động như một cơ sở lưu trú nhưng lại mang danh nghĩa căn hộ riêng, gây khó khăn cho công tác quản lý.
Thiếu cơ chế quản lý căn hộ "biến hóa" thành cơ sở lưu trú trong các tòa chung cư đông đúc.
Anh Bùi Sơn Tùng, chủ một hệ thống lưu trú cho biết: "Các chủ nhà dạng homestay này ở Hạ Long khi nhận được thông tin nhắc nhở từ phía cơ quan chính quyền thì cũng chủ động đi đăng ký kinh doanh, đăng ký tạm trú tạm vắng với khách du lịch. Tuy nhiên vẫn có những chủ nhà chưa làm việc ấy, dẫn đến nhiều rủi ro khác nhau. Hiện tại các hộ kinh doanh vẫn đang loay hoay trong việc đăng ký cơ sở của mình theo hình thức như thế nào."
Không đăng ký kinh doanh dẫn đến thất thu thuế, chất lượng dịch vụ cũng bị thả nổi theo. Không khai báo tạm trú khi có khách đến ở khiến việc kiểm soát nhân khẩu, đảm bảo an ninh trật tự ở các khu chung cư đông người ra vào cũng gặp khó.
Ông Phạm Ngọc Thủy, Giám đốc Sở Du lịch Quảng Ninh cho rằng, loại hình lưu trú dạng homestay tại chung cư này đang trở thành trào lưu không chỉ tại Hạ Long mà còn tại nhiều điểm đến nổi tiếng như Đà Nẵng, Nha Trang. Tuy vậy, do cơ sở pháp lý trong hoạt động này chưa đầy đủ nên việc quản lý vẫn khó khăn, tiềm ẩn bất ổn cho hoạt động du lịch tại địa phương.
"Chúng tôi rất hưởng ứng việc tạo điều kiện tối đa cho nhà đầu tư để có thêm những cơ sở lưu trú, đáp ứng tốt hơn cho du khách. Chúng tôi đã có công văn trao đổi với các địa phương, có rà soát việc này nhưng tôi cho rằng cơ sở pháp lý chưa đầy đủ nên việc chưa thể triển khai việc xử lý. Rất mong muốn Bộ Xây dựng có những thông tư đưa ra những định hướng rõ trong quản lý, giữa 2 Bộ Xây dựng, Bộ VHTTDL phải có thống nhất với nhau, có cách quản lý khuyến khích việc đó để tăng thêm nguồn cung tại các khu du lịch lớn, quản lý được chất lượng dịch vụ, an toàn cho khách", ông Thủy nói.
Trong khi loại hình căn hộ du lịch condotel cũng chưa có quy chuẩn và gặp khó về tính pháp lý, thì loại hình lưu trú tự phát như căn hộ chung cư "biến hóa" thành khách sạn càng khiến việc quản lý "khó chồng khó". Chỉ trong 5 tháng đầu năm, Quảng Ninh đã đón trên 7 triệu lượt khách, trong đó phần lớn đến và lưu trú tại Hạ Long. Câu hỏi về cơ chế quản lý loại hình này vẫn đang để ngỏ./.